၂၀၀၉ ခု ႏိုဝင္ဘာလ ၁၄ ရက္ စေနေန႔ အဘိဓမၼာသင္တန္းတြင္ ဝိပါက္စိတ္နဲ႔ ႀကိယာစိတ္အခ်ိဳ႕ အေၾကာင္းကို ေလ့လာၾကရ၏။

….. ဒီေန႔ ေလ့လာမယ့္ စိတ္ အားလံုးကို ‘အဟိ္တ္စိတ္’လို႔ေခၚတယ္။ အဟိတ္စိတ္အားလံုး ၁၈-ပါး ရွိတယ္။
‘ဟိတ္’ဆိုတာ ‘ေဟတု’က လာတာ။ ‘မူလ၊ အရင္းအျမစ္’လုိ႔ ဆိုလိုတယ္။ ‘ဟိတ္’ ၆-ပါး ရွိတယ္။
ေလာဘရယ္, ေဒါသရယ္, ေမာဟရယ္ … သူတို႔က အကုသိုလ္ဟိတ္။ ၿပီးေတာ့ သူရဲ႕ ဆန္႔က်င္ဘက္ အေလာဘရယ္, အေဒါသရယ္, အေမာဟရယ္ .. သူတို႔ကေတာ့ ကုသိုလ္ဟိတ္။

‘ဟိတ္’နဲ႔ မယွဥ္တာကို ‘အဟိတ္’လို႔ ေခၚတယ္။ ဒီ‘အဟိတ္စိတ္’ေတြ ျဖစ္တဲ့အခါက်ေတာ့ ဒီဟိတ္ေတြ တစ္ခုမွ မပါဘူး။ သူတို႔က တျခား ကုသိုလ္ဟိတ္၊ အကုသိုလ္ဟိတ္ေတြေၾကာင့္ ျဖစ္တဲ့ “အက်ိဳး”ေတြျဖစ္တယ္။ သူတို႔ကုိယ္၌က ဒီဟိတ္ေတြနဲ႔ မယွဥ္တဲ့အတြက္ေၾကာင့္သာ သူတို႔ကို ‘အဟိတ္စိတ္’လုိ႔ ေခၚတာ။

‘အဟိတ္စိတ္’ ၁၈-ပါးကို ‘အကုသလဝိပါက္စိတ္ ၇-ပါး’၊ ‘အဟိတ္ကုသလဝိပါက္စိတ္ ၈-ပါး’ နဲ႔ ‘အဟိတ္ႀကိယာစိတ္ ၃-ပါး’လို႔ သံုးမ်ိဳးခြဲလို႔ ရတယ္။

အကုသလဝိပါက္စိတ္ ၇-ပါး
(၁) ဥေပကၡာသဟဂတ စကၡဳဝိညာဏစိတ္
(၂) ဥေပကၡာသဟဂတ ေသာတဝိညာဏစိတ္
(၃) ဥေပကၡသဟဂတ ဃာနဝိညာဏစိတ္
(၄) ဥေပကၡာသဟဂတ ဇိဝွါဝိညာဏစိတ္
(၅) ဒုကၡသဟဂတ ကာယဝိညာဏစိတ္
(၆) ဥေပကၡာသဟဂတ သမၸဋိစၧနစိတ္
(၇) ဥေပကၡာသဟဂတ သႏၲီရဏစိတ္

အဟိတ္ကုသလဝိပါက္စိတ္ ၈-ပါး
(၁) ဥေပကၡာသဟဂတ စကၡဳဝိညာဏစိတ္
(၂) ဥေပကၡာသဟဂတ ေသာတဝိညာဏစိတ္
(၃) ဥေပကၡသဟဂတ ဃာနဝိညာဏစိတ္
(၄) ဥေပကၡာသဟဂတ ဇိဝွါဝိညာဏစိတ္
(၅) သုခသဟဂတ ကာယဝိညာဏစိတ္
(၆) ဥေပကၡာသဟဂတ သမၸဋိစၧနစိတ္
(၇) ေသာမနႆသဟဂတ သႏၲီရဏစိတ္
(၈) ဥေပကၡာသဟဂတ သႏၲီရဏစိတ္

အဟိတ္ႀကိယာစိတ္ ၃-ပါး
(၁) ဥေပကၡာသဟဂတ ပဥၥဒြါရာဝဇၨနစိတ္
(၂) ဥေပကၡာသဟဂတ မေနာဒြါရာဝဇၨနစိတ္
(၃) ေသာမနႆသဟဂတ ဟသိတုပါၸဒစိတ္

+++++

လယ္တီဆရာေတာ္ႀကီးက ‘ပရမတၳသံခိပ္က်မ္း’တြင္ အဟိတ္စိတ္ ၁၈-ပါးကို ဤသို႔ လကၤာစီထား၏။

‘စက္’‘ေသာ’‘ဃာ’‘ဇီ’၊ ‘ကာ’ကုိ မွီ၊ ငါးလီ ဝိညာဏ္မွတ္။
‘သမ္’‘သန္’ႏွစ္ခု၊ ေလာင္းျပန္မႈ၊ အကုဝိပါက္ သတ္။
‘စက္’‘ေသာ’‘ဃာ’‘ဇီ’၊ ‘ကာ’ကုိ မွီ၊ ငါးလီ ဝိညာဏ္မွတ္။
‘သမ္’‘သန္’‘သန္’ဟု၊ ေလာင္းျပန္မႈ၊ ကုသလဝိပါက္ အ႒္။
‘အာဝဇၨန္း’ဒြိ၊ ‘ဟသိတုပၸါဒ္’၊ ဤသံုးရပ္၊ မွတ္ေလ ကိရိယာ။
ကာယႏွစ္လီ၊ ‘ဒု’‘သု’မွီ၊ ကု-‘တီ’ ‘ဟသိ’ ေသာ။
အႂကြင္းစုဒၵသ္၊ ‘ဥ’ႏွင့္ကပ္၊ ဌာရသ္ စိတ္မေနာ။

‘စက္’ = စကၡဳဝိညာဏ္စိတ္၊ ‘ေသာ’ = ေသာတဝိညာဏ္စိတ္၊ ‘ဃာ’ = ဃာနဝိညာဏ္စိတ္၊ ‘ဇီ’ = ဇိဝွါဝိညာဏ္စိတ္၊ ‘ကာ’ = ကာယဝိညာဏ္စိတ္၊ ‘သမ္’ = သမၸဋိစၧိဳင္းစိတ္၊ ‘သန္’ = သႏၲီရဏစိတ္၊
အကုဝိပါက္ ‘သတ္’ (သတၱ = ၇) = အကုသလဝိပါက္စိတ္ ၇-ပါး။

‘စက္’ = စကၡဳဝိညာဏ္စိတ္၊ ‘ေသာ’ = ေသာတဝိညာဏ္စိတ္၊ ‘ဃာ’ = ဃာနဝိညာဏ္စိတ္၊ ‘ဇီ’ = ဇိဝွါဝိညာဏ္စိတ္၊ ‘ကာ’ = ကာယဝိညာဏ္စိတ္၊ ‘သမ္’ = သမၸဋိစၧိဳင္းစိတ္၊ ‘သန္’ = သႏၲီရဏစိတ္၊ ‘သန္’ = သႏၲီရဏစိတ္၊
ကုသလဝိပါက္ ‘အ႒္’ (အ႒ = ၈) = အဟိတ္ကုသလဝိပါက္စိတ္ ၈-ပါး။

အာဝဇၨန္း ဒိြ(၂) = ပဥၥဒြါရာဝဇၨန္းစိတ္ ၁-ပါး၊ မေနာဒြါရာဝဇၨန္းစိတ္ ၁-ပါး။
ဟသိတုပၸါဒ္ = ဟသိတုပၸါဒ္စိတ္ ၁-ပါး
ဤသံုးရပ္၊ မွတ္ေလ ကိရိယာ = အဟိတ္ႀကိယာစိတ္ ၃-ပါး။

ကာယႏွစ္လီ၊ ‘ဒု’‘သု’မွီ = ‘အကုသလဝိပါက္ ကာယဝိညာဏ္စိတ္’သည္ ‘ဒုကၡေဝဒနာ’(ဒု)ႏွင့္တကြ၊ ‘အဟိတ္ကုသလဝိပါက္ ကာယဝိညာဏ္စိတ္’သည္ ‘သုခေဝဒနာ’(သု)ႏွင့္တကြ ျဖစ္၏။

ကု-‘တီ’ ‘ဟသိ’ ေသာ = ကုသလဝိပါက္မွ ‘သႏၲီရဏစိတ္ ၁-ပါး’၊ အဟိတ္ႀကိယာမွ ‘ဟသိတုပၸါဒ္စိတ္ ၁-ပါး’တို႔သည္ ‘ေသာမနႆေဝဒနာ’(ေသာ)ႏွင့္တကြ ျဖစ္၏။

အႂကြင္းစုဒၵသ္ = က်န္ေသာ အဟိတ္စိတ္ ၁၄-ပါး(စုဒၵသ=၁၄)တို႔သည္
‘ဥ’ႏွင့္ကပ္ = ‘ဥေပကၡာေဝဒနာ’(ဥ)ႏွင့္တကြ ျဖစ္၏။

ဌာရသ္ စိတ္မေနာ = အဟိတ္စိတ္ စုစုေပါင္း ၁၈-ပါး (အဌာရသ=၁၈) ျဖစ္၏။

လကၤာက်က္မွတ္၍ မွတ္သားေလ့လာလိုသူတို႔အတြက္ အက်ိဳးရွိလွ၏။

+++++

….. စကၡဳဆိုတာ မ်က္လံုး၊ ဝိညာဏဆိုတာ အသိ၊ စကၡဳဝိညာဏ – ျမင္သိစိတ္။ မ်က္လံုးနဲ႔ သိတဲ့စိတ္၊ ျမင္သိစိတ္။ စကၡဳဝိညာဏ္စိတ္ဆိုတာ ျမင္သိတဲ့စိတ္။ ျမင္တဲ့အခါမွာ ျမင္႐ုံေလး ျမင္တာ။ ဘာမွ ေရွ႕မတိုးေသးဘူး။

ဒီ႐ူပါ႐ုံလို႔ဆိုတဲ့ အာ႐ုံေလးကို ျမင္႐ုံေလး ျမင္လိုက္တာ၊ ျမင္ကာမွ်ျဖစ္တဲ့ စိတ္ကို စကၡဳဝိညာဏလို႔ ဒီလို ေခၚတာ။
တစံုတခုျမင္ရင္ ဒီစိတ္နဲ႔ခ်ည္း ျမင္တာ။ အကုသလဝိပါက္ – အကုသိုလ္ရဲ႕အက်ိဳးစိတ္ဆိုရင္ ကိုယ္မျမင္ခ်င္တာ ျမင္ရတယ္။ အ႐ုပ္ဆိုးတာ ျမင္ရတယ္။ မေကာင္းတာ ျမင္ရတယ္။ ပါဠိလိုေျပာေတာ့ အနိ႒ာ႐ုံလို႔ ေခၚတာေပါ့ေလ။ အလိုမရွိအပ္တဲ့ အာ႐ုံေတြကို ျမင္တဲ့အခါမွာ ျမင္တဲ့စိတ္ဟာ ဒီစိတ္ေတြေပါ့။ ကိုယ္မျမင္ခ်င္တဲ့ဟာႀကီးတစ္ခု ကိုယ္လာျမင္ရတာဆိုေတာ့ မေကာင္းျမင္ရတာေပါ့။ အဲဒီ မေကာင္းျမင္တဲ့စိတ္ဟာ ဘာေၾကာင့္ျဖစ္တာလဲ။ ေနာက္ဘဝက ကိုယ္က လုပ္ခဲ့တဲ့ အကုသိုလ္ေၾကာင့္ ျဖစ္တာ။

ထို႔အတူပဲ ကုိယ္မၾကားခ်င္တာႀကီး ၾကားရတယ္။ ဆဲသံ ဆိုသံပဲျဖစ္ျဖစ္၊ သီခ်င္းသံပဲျဖစ္ျဖစ္ေပါ့ေလ။ မၾကားခ်င္တာ ၾကားရတဲ့အခါမွာလည္း ေနာက္ဘဝက ကိုယ္လုပ္ခဲ့တဲ့ အကုသိုလ္ရဲ႕ အက်ိဳးလာေတြ႕တာ။

ဒီအတိုင္းပဲ မႀကိဳက္တဲ့ အနံ႔ေတြ နံတယ္။ တခါတေလေတာ့ တစ္ေယာက္အတြက္ ေကာင္းေပမယ့္ ေနာက္တစ္ေယာက္အတြက္ မေကာင္းတာေတြ ရွိတယ္။ ကိုယ့္အတြက္ မေကာင္းရင္ မေကာင္းတဲ့ အာ႐ုံလို႔ ေခၚရတာေပ့ါ။

ဆိုပါေတာ့။ နီးနီး ဥပမာေပးမယ္။ ဦးဇင္း နံနံပင္ မႀကိဳက္ဘူး။ နံနံပင္ အနံ႔ကို မခံခ်င္ဘူး။ ဒီအနံ႔ကို မႀကိဳက္ဘူး။ ဦးဇင္းအဖို႔ နံနံပင္ဟာ အနိ႒ာ႐ုံပဲ။ တျခားဦးဇင္းအတြက္က်ေတာ့ ႀကိဳက္ေတာ့ ဣ႒ာ႐ံုေပါ့။ တခါတေလက်ေတာ့လည္း စိတ္ဆိုးခ်င္တယ္ေပါ့ေလ။ … နံနံပင္ေတြ ထည့္လာျပန္ၿပီကြာ ..ဆိုၿပီး။ တကယ့္တကယ္က်ေတာ့ ဒါ ဘယ္သူ႔မွ အျပစ္တင္စရာ မဟုတ္ဘူး။ ေနာက္ဘဝက ကိုယ့္အကုသိုလ္ကံ လာအက်ိဳးေပးလို႔ ကိုယ္မလိုခ်င္တာေတြ ဒီမွာ လာေတြ႕တာ။

+++++

….. ပဥၥဒြါရာဝဇၨန ။ ‘ပဥၥ’ဆိုတာက ငါး၊ ‘ဒြါရ’ဆိုတာက တံခါး၊ ‘အာဝဇၨန’ဆိုတာက ဆင္ျခင္တာဆိုလည္း ဟုတ္တယ္၊ လွည့္တာဆိုလည္း ဟုတ္တယ္။

တံခါး ဘယ္ႏွေပါက္ရွိလဲ?

၆-ေပါက္ ရွိတယ္ေနာ္။ ‘မ်က္စိ’၊ ‘နား’၊ ‘ႏွာေခါင္း’၊ ‘လွ်ာ’၊ ‘ကိုယ္’၊ ‘စိတ္’။

ဦးဇင္းတို႔ .. အေမရိကန္ေတြနဲ႔ ေျပာရင္ အထူးေျပာရတယ္။ အဘိဓမၼာမွာက စိတ္ဟာလည္းပဲ Sense တစ္ခုပဲ။ Sense door ဆိုရင္ သူတို႔က ငါးခုပဲ သိတာကိုး။ Sixth sense ဆိုျပန္ေတာ့လဲ အဓိပၸာယ္ တစ္မ်ိဳး ေရာက္သြားျပန္ေရာ။ Six door ၊ တံခါး ေျခာက္ေပါက္ရွိတယ္ေပါ့။ အဲဒီ တံခါးေျခာက္ေပါက္မွာ တံခါးငါးေပါက္နဲ႔ ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ ပဥၥဒြါရာဝဇၨနက အလုပ္လုပ္မယ္။ အဲဒါေၾကာင့္မို႔ သူ႔ကို ပဥၥဒြါရာဝဇၨနစိတ္လို႔ ေခၚတယ္။ အဲဒီေတာ့ ျမင္တဲ့အခါ၊ ၾကားတဲ့အခါ၊ နံတဲ့အခါ၊ အရသာသိတဲ့အခါ၊ ထိတဲ့အခါမွာ ျဖစ္တဲ့ ဝီထိ(အစဥ္အတန္း)ေတြမွာဆိုရင္ ဒီပဥၥဒြါရာဝဇၨနစိတ္က ထိပ္က သူလာလိမ့္မယ္။

ေနာက္တစ္ခုကေတာ့ … မေနာဒြါရာဝဇၨန။ မေနာဆိုတာ စိတ္၊ မေနာဒြါရာဝဇၨနဆိုတာ စိတ္တံခါး။ တကယ္ျမင္တာလည္း မဟုတ္ဘူး။ တကယ္ၾကားတာလည္း မဟုတ္ဘူး။ စိတ္နဲ႔စဥ္းစားၿပီး ျမင္တာမ်ိဳး မရွိဘူးလား။ အတိတ္ကဟာေတြ ျပန္ျမင္တယ္ဆိုတာမ်ိဳးေပါ့။ ဒါက်ေတာ့ မေနာဒြါရနဲ႔ ျမင္တာ။ စိတ္နဲ႔ ျမင္တာ။ တကယ့္မ်က္လံုးနဲ႔ အခုလို ျမင္တာမဟုတ္ဘူး။ အနာဂတ္လွမ္းၿပီးေတာ့ စဥ္းစားတယ္။ ဒါလည္းပဲ စိတ္နဲ႔ ျမင္တာပဲ။ ၿပီးေတာ့ တစ္ခါ ႐ိုး႐ိုးပဲ စိတ္ကူးတယ္။ စိတ္ကူးေတြ ျဖစ္တယ္။ ဒါဘာလဲ .. မေနာဒြါရမွာ ျဖစ္တာ။ အဲဒါက်ေတာ့ မေနာဒြါရာဝဇၨန။ ဝီထိက်ေတာ့လည္း မေနာဒြါရဝီထိလာတဲ့အခါက်ေတာ့ ပဥၥဒြါရာဝဇၨန္းအစား သူက မေနာဒြါရာဝဇၨန္းကေန အလုပ္လုပ္ေတာ့တယ္။

(ဒီမေနာဒြါရာဝဇၨနစိတ္သည္ပင္ ငါးဒြါရမွာလည္း ျဖစ္တယ္။ အဲဒီအခါမွာ ဆင္ျခင္တယ္ဆိုတဲ့ အေနမ်ိဳးနဲ႔ မဟုတ္ဘဲ ဆံုးျဖတ္တဲ့အေနမ်ိဳးနဲ႔ ျဖစ္တယ္။ လူတစ္ေယာက္ထဲ ဌာနႏွစ္ခုကိုင္သလို အလုပ္ႏွစ္ခုလုပ္သလိုေပါ့။ စိတ္တစ္ခုတည္းက အလုပ္ႏွစ္မ်ိဳးလုပ္တာ ရွိတယ္။ သံုးမ်ိဳးလုပ္တာ ရွိတယ္။ ေလးမ်ိဳး ငါးမ်ိဳးထိေအာင္ ရွိတယ္။)

+++++

သမၸဋိစၧနစိတ္ (လက္ခံတဲ့စိတ္)နဲ႔ သႏၲီရဏစိတ္ (စံုစမ္းတဲ့စိတ္) ႏွစ္ခုကို နားလည္ဖို႔က ဘာအေျခခံအျဖစ္နဲ႔ နားလည္ရမလဲဆိုေတာ့ စိတ္ဝီထိဆိုတာကို နားလည္ရမယ္။ စိတ္အစဥ္အတန္းတစ္ခုေပါ့။

ဦးဇင္းတို႔ သတၱဝါေတြမွာ အာ႐ုံအသစ္မေတြ႕တဲ့အခ်ိန္မွာ၊ အိပ္ေပ်ာ္ေနတဲ့အခ်ိန္မ်ိဳးမွာ ‘ဘဝင္စိတ္’ဆိုတာေတြ ျဖစ္ေနတယ္။

အဲဒီလို ျဖစ္ေနရာက ေနၿပီးေတာ့ အာ႐ုံတစ္ခုနဲ႔ ေတြ႕လိုက္တဲ့အခါမွာ အဲဒီအာ႐ုံက .. ဆိုပါေတာ့ ျမင္တဲ့ ႐ူပါ႐ုံလို႔ပဲ ေျပာၾကစို႔။ ျမင္တဲ့ ႐ူပါ႐ုံနဲ႔ မ်က္လံုးနဲ႔ တိုက္ဆိုင္လိုက္တဲ့အခါမွာ အဲဒီအာ႐ုံက ဘဝင္ကိုလည္း သြား႐ိုက္တယ္၊ ထိခိုက္တယ္။ ဘဝင္ကလည္း အလြန္အျမန္ႀကီးျဖစ္ေနတာေၾကာင့္ ႐ိုက္႐ိုက္ခ်င္း မတုန္ဘဲ စိတ္ moment တစ္ခု လြန္ၿပီးမွ ဘဝင္တုန္တယ္။ အဲဒီေတာ့ လြန္သြားတာက one moment (၁)၊ တုန္တာက two moments။ (three moments)။ (၃)

အဲဒီလို ဘဝင္လႈပ္ၿပီးတဲ့ ေနာက္က်ေတာ့ ဘဝင္ျပတ္သြားၿပီ။
ဘာေပၚလာသလဲဆိုေတာ့ ဝီထိစိတ္ဆိုတာ ျဖစ္လာတာ။
အဲဒီမွာ ပထမဆံုးျဖစ္တဲ့ ျမင္တာနဲ႔ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ ေျပာရင္ ပထမဆံုးျဖစ္တဲ့ ဝီထိစိတ္က အဟိတ္ႀကိယာထဲမွာ ပါတဲ့ ပဥၥဒြါရာဝဇၨနစိတ္ အဲဒါျဖစ္တာ။ ပဥၥဆိုတာ ငါး၊ ဒြါရဆိုတာ တံခါး၊ တံခါးဆိုတာ မ်က္စိ, နား, ႏွာကို ေခၚတာ။ အဲဒီ ဒြါရဘက္သို႔ လွည့္ေပးလိုက္တဲ့စိတ္၊ ဒြါရမွာျဖစ္တဲ့ အာ႐ုံကို ဆင္ျခင္တဲ့စိတ္လို႔ ၂-မ်ိဳး အဓိပၸာယ္ရွိတယ္။ (၄)

သူ႔ေနာက္က ျဖစ္တဲ့စိတ္က စကၡဳဝိညာဏ္စိတ္-ျမင္သိစိတ္ ျဖစ္တယ္။ (၅)

အဲဒီျမင္သိၿပီးတဲ့အခါက်ေတာ့ အာ႐ုံက ကိုယ့္ဆီလာၿပီးေတာ့ မ်က္လံုးကို လာထိခိုက္ၿပီးေတာ့ သိၿပီးတာနဲ႔ တၿပိဳင္နက္ လက္ခံတဲ့စိတ္ ျဖစ္တယ္။ သမၸဋိစၧနစိတ္ဆိုတာ … အဲဒါ လက္ခံလိုက္တယ္။ (၆)

လက္ခံၿပီးတဲ့ေနာက္ ဒီအာ႐ုံကို စံုစမ္းတယ္။ ေကာင္းတဲ့ အာ႐ုံလား … မေကာင္းတဲ့ အာ႐ုံလား။ အဲဒီစိတ္ကို သႏၲီရဏစိတ္လို႔ ေခၚတယ္။ သႏၲီရဏဆိုတာ စံုစမ္း စစ္ေဆးတဲ့ စိတ္။(၇)

အဲဒီလို စံုစမ္းၿပီးတဲ့ေနာက္ … ေနာက္စိတ္တစ္ခုက်ေတာ့ ဆံုးျဖတ္လိုက္ေတာ့တာ။ ဒါ ေကာင္းတဲ့ အာ႐ုံပဲ။ ဒါ မေကာင္းတဲ့ အာ႐ုံပဲ။ အဲဒီစိတ္က အဟိတ္ႀကိယာထဲက မေနာဒြါရာဝဇၨနစိတ္။ သို႔ေသာ္ သူ႔ကို အဲဒီအခါက်ေတာ့ ‘ဝုေ႒ာ’လို႔ ေခၚတယ္။ နာမည္တစ္မ်ိဳးနဲ႔ ေခၚတယ္။ ဒီစိတ္ေတာ့ ဒီစိတ္ပဲ။ ‘ဝုေ႒ာ’ဆိုတာ ဆံုးျဖတ္တယ္လို႔ အဓိပၸာယ္ရွိတယ္။ (၈)

(အဲဒီ ဝုေ႒ာစိတ္ အခိုက္အတန္႔ေရာက္တဲ့အခါက်ေတာ့ ဆံုးျဖတ္လိုက္ၿပီ။ ေကာင္းတဲ့ အာ႐ုံပဲ၊ မေကာင္းတဲ့ အာ႐ုံပဲ …. သို႔မဟုတ္ ဣ႒ာ႐ုံပဲ အနိ႒ာ႐ုံပဲလို႔။ အဲသည္တိုင္ေအာင္ ဝိပါက္စိတ္ေတြခ်ည္း ရွိေသးတယ္။ ‘ကုသိုလ္’ ‘အကုသိုလ္’ မျဖစ္ေသးဘူး။)

ဝုေ႒ာရဲ႕ ေနာက္က်ေတာ့ ဘာေတြျဖစ္လဲဆိုေတာ့ ေဇာစိတ္ေတြ ျဖစ္တယ္။ အဲဒီ ေဇာစိတ္က ၇-ႀကိမ္ ထပ္ျဖစ္တယ္။ အဲဒီ ေဇာက်ေတာ့ ကုသိုလ္ေဇာ ျဖစ္ခ်င္လည္း ျဖစ္ႏိုင္တယ္။ အကုသိုလ္ေဇာ ျဖစ္ခ်င္ရင္လည္း ျဖစ္ႏိုင္တယ္။ ကိုယ့္ရဲ႕ ႏွလံုးသြင္းေပၚမွာ မူတည္ၿပီးေတာ့ ကိုယ္က အသင့္အတင့္ ႏွလံုးသြင္းတတ္ရင္ ကုသိုလ္ေဇာ ျဖစ္မယ္။ အသင့္အတင့္ ႏွလံုးမသြင္းတတ္ရင္ အကုသိုလ္ေဇာ ျဖစ္မယ္။ (၁၅)

အဲဒီလို ေဇာျဖစ္ၿပီးတဲ့ေနာက္မွာ သူ႔ေနာက္က ကပ္လိုက္တဲ့ ‘တဒါ႐ုံ’ဆိုၿပီးေတာ့ စိတ္ moment ႏွစ္ခု ျဖစ္ျပန္တယ္။ (၁၇)

ၿပီးတဲ့ေနာက္ ဘဝင္စိတ္ တခါ ျပန္ျဖစ္သြားျပန္တယ္။ ဒါ one process ေပါ့။ ဒီဝီထိတစ္ခုဟာ ဘယ္ေလာက္ၾကာတုန္း (၁၇)ခု ရွိတယ္။ ခဏေပါင္း ၁၇-ခ်က္ဆိုေပမယ့္ အလြန္႔ကို ျမန္တယ္။ ဦးဇင္းတို႔အေနနဲ႔ေတာ့ တြက္လို႔ မျဖစ္ပါဘူး။ ျမတ္စြာဘုရား ေဟာလို႔ေပါ့ေလ။

ဒီဝီထိသေဘာေလး သိလြယ္ေအာင္ က်မ္းဂန္ေတြမွာ ဥပမာေလးနဲ႔ ျပတယ္။

လူတစ္ေယာက္ဟာ သစ္ပင္ေအာက္မွာ ေခါင္းၿပီးျခံဳၿပီးေတာ့ အိပ္ေနတယ္တဲ့။ သူအိပ္ေနတုန္းမွာ တခါတည္း သရက္သီးမွည့္တစ္လံုးက ဖုတ္ကနဲ ဆိုၿပီးေတာ့ ေျမႀကီးေပၚ ေႂကြက်လိုက္တဲ့အခါက်ေတာ့ သူက ေခါင္းၿမီးျခံဳေလး ဖြင့္ၿပီးေတာ့ ၾကည့္လိုက္တယ္။ ၾကည့္လိုက္ေတာ့ ျမင္တယ္ေပါ့။ ျမင္ေတာ့ သရက္သီးကို ေကာက္ယူလိုက္တယ္။ ေကာက္ယူၿပီးေတာ့ မွည့္မမွည့္ ၾကည့္လိုက္တယ္။ ဟာ .. မွည့္ၿပီ၊ ဆံုးျဖတ္ၿပီ။ ၿပီးေတာ့ သူစားတယ္ေပါ့။ စားၿပီးေတာ့ ေနာက္ဆံုးက်ေတာ့ က်န္တဲ့အဖတ္ကေလးေတြ ဘာေတြ မ်ိဳခ်လိုက္တာေပါ့။ ၿပီးေတာ့ ျပန္အိပ္သြားတယ္။

အဲဒီ ဥပမာ မွတ္ထား။ ပထမ အိပ္ေနတာက ဘဝင္ေပ့ါ။ သရက္သီးကေလး ဖုတ္ကနဲ က်လာတာက အာ႐ုံက လာၿပီးေတာ့ ထိခိုက္တာ။ သူ ေခါင္းၿမီးျခံဳ ဖြင့္လိုက္တာက ပဥၥဒြါရာဝဇၨန္း။ ျမင္တာက စကၡဳဝိညာဥ္။ လွမ္းယူလိုက္တာက သမၸဋိစၧိဳင္း။ မွည့္မမွည့္ သူႏွိပ္ၾကည့္လိုက္တာက သႏၲီရဏ။ ဒါ မွည့္ၿပီ၊ မွည့္တဲ့ သရက္သီးပဲလို႔ ဆံုးျဖတ္လိုက္တယ္၊ ဝုေ႒ာ။ ၿပီးေတာ့ စားတယ္။ အာ႐ုံရဲ႕ အရသာကို ခံစားတယ္ဆိုေတာ့ ေဇာ။ စားၿပီးေတာ့ ေနာက္တခါ အက်န္အႂကြင္းေလး မ်ိဳခ်လိုက္တယ္။ အဲဒါက တဒါ႐ုံလို႔ ေခၚတယ္။ ၿပီးေတာ့ ျပန္အိပ္တာက ဘဝင္။ အဲဒီ ဥပမာနဲ႔ မွတ္ထား။ ဒါ က်မ္းဂန္မွာ လာတဲ့ ဥပမာ။

+++++

ဝိပႆနာက အေႂကြးမရ

…. ဒါေၾကာင့္ ျမင္တိုင္း ျမင္တိုင္း ယခု ျမင္ရင္ ယခု ႐ႈ၊ ယခု ျမင္ရင္ ယခု႐ႈ။ ဒီလို ခ်က္ခ်င္း ခ်က္ခ်င္း ႐ႈ,႐ႈသြားရတယ္။ အေႂကြးမထားရဘူး။ ဝိပႆနာက အေႂကြးမရဘူး။ ေစ်းဝယ္ရာမွာ အေႂကြးရသလို ဝိပႆနာ႐ႈရာမွာေတာ့ ေနာက္မွ ႐ႈမယ္လုိ႔ ဒီလို အေႂကြးထားလို႔ မရဘူး။ ခ်က္ခ်င္း လက္ငင္း ႐ႈ,႐ႈသြားမွ ရတယ္။ ဒါမွ စြဲလမ္းမႈက မဝင္ေရာက္ႏိုင္တာ။

ဒီလို လက္ငင္းမ႐ႈႏိုင္ဘဲ အေႂကြးက်န္သြားရင္ေတာ့ အဲဒီ အာ႐ုံမွာ စြဲလမ္းမႈေတြက ဝင္ေရာက္သြားတယ္။ အဲဒီလို စြဲလမ္းၿပီးမွေတာ့ ျပန္ၿပီး ႐ႈေပမယ္လို႔ မူလအစြဲအလမ္းက မေပ်ာက္ေတာ့ဘူး။

ဒီေနရာမွာ ခ်က္ခ်င္း ႐ႈရမယ္ဆိုတာက ျမင္ၿပီးလွ်င္ ၿပီးခ်င္း လက္ငင္း႐ႈဖို႔ပါပဲ။ က်မ္းဂန္စကားျဖင့္ ေျပာရရင္ စကၡဳဒြါရဝီထိ ဆံုးသြားလွ်င္သြားခ်င္း တဒႏုဝတၱကမေနာဒြါရဝီထိေတြ မျဖစ္ေသးခင္ ဦးေအာင္ ႐ႈရမယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။

အဆင္းကို ျမင္ရာမွာ “ဝီထိစိတ္ ျဖစ္႐ိုးျဖစ္စဥ္”က ဒီလို ရွိပါတယ္။

ပထမ ထင္ေပၚလာတဲ့ အဆင္းကို ျမင္တယ္။ အဲဒါကို ‘ျမင္ဝီထိ’လို႔ မွတ္ထားပါ။
ၿပီးေတာ့ အဲဒီ ျမင္ၿပီး အဆင္းကို ျပန္လည္ ဆင္ျခင္တယ္။ အဲဒါကို ‘ဆင္ျခင္ဝီထိ’လို႔ မွတ္ထားပါ။
ၿပီးေတာ့ ျမင္ရတဲ့ အဆင္းေတြကို ေပါင္းစပ္ၿပီးေတာ့ ပံုသ႑ာန္ အထည္ျဒပ္အေနနဲ႔ ထင္ျမင္သြားတယ္။ အဲဒါကို ‘ျဒပ္ဝီထိ’လို႔ မွတ္ထားပါ။
ၿပီးေတာ့မွ အမည္ပညတ္ကို သိသြားတယ္။ အဲဒါကို ‘အမည္ဝီထိ’လို႔ မွတ္ထားပါ။

မေတြ႕ဖူးလို႔ အမည္မေခၚတတ္တဲ့ ဝတၳဳမ်ိဳးဆိုရင္ေတာ့ ဒီအမည္ဝီထိ မျဖစ္ႏိုင္ေတာ့ပါဘူး။
အဲဒီ ေလးဝီထိထဲမွာ ပထမ ျမင္ဝီထိ ျဖစ္စဥ္က ျဖစ္ဆဲပစၥဳပၸန္ အဆင္းပရမတ္ကို ျမင္သိသြားတယ္။
ဒုတိယ ဆင္ျခင္ဝီထိမွာ ျမင္ၿပီး အတိတ္အဆင္း ပရမတ္႐ုပ္ကိုပဲ ျပန္ဆင္ျခင္တယ္။ ဒီဝီထိ ၂-ခုလံုး အဆင္းပရမတ္႐ုပ္ကိုခ်ည္း အာ႐ုံျပဳၾကတယ္။ ပညတ္ကို မေရာက္ေသးဘူး။ ထူးတာကေတာ့ ပစၥဳပၸန္နဲ႔ အတိတ္ ဒါေလာက္ပဲ ထူးျခားတယ္။ ပရမတ္အာ႐ုံခ်င္းကေတာ့ အတူတူပါပဲ။

တတိယ ျဒပ္ဝီထိက်ေတာ့ ပံုသ႑ာန္ အထည္ျဒပ္ပညတ္ကို ေရာက္သြားၿပီ။
စတုတၳ အမည္ဝီထိက်ေတာ့ အမည္ပညတ္ကိုေတာင္ ေရာက္သြားၿပီ။
ဒီက ေနာက္ဆက္ၿပီးျဖစ္တဲ့ ဝီထိေတြက်ေတာ့ အဲဒီ အထည္ျဒပ္အမည္ေတြနဲ႔ စပ္ဆိုင္တဲ့ ပညတ္အမ်ိဳးမ်ိဳးေတြကို ေရာက္သြားတယ္။

ဒီစိတ္အစဥ္ေတြဟာ ဝိပႆနာ မ႐ႈတဲ့သူေတြမွာ ျဖစ္႐ိုးျဖစ္စဥ္ေတြပဲ။
အဲဒီ ျဖစ္စဥ္ေတြကို တိုတိုနဲ႔ မွတ္ဖို႔ ေဆာင္ပုဒ္ကေတာ့ –

“ထင္ဆဲဆင္းဓာတ္၊ ျမတ္လတ္ဦးစြာ
ျမင္ၿပီးတရား၊ စဥ္းစားျပန္ရာ
သ႑ာန္ျဒပ္ ပညတ္ေပၚကာ
မည္နာမ သိရ ေနာက္ဆံုးမွာ” တဲ့။

ထင္ဆဲ ေပၚလာဆဲျဖစ္တဲ့ အဆင္း႐ူပါ႐ုံကို ေရွးဦးစြာ ျမင္ပါတယ္ တဲ့။ အဲဒါကို ‘ျမင္ဝီထိ’လို႔ ခုတင္က အမည္ေပးခဲ့တယ္။
အဲဒီ ‘ျမင္ဝီထိ’စိတ္အစဥ္ထဲမွာ စိတ္အႀကိမ္ေပါင္း ၁၄ ႀကိမ္ ပါဝင္တယ္။ အဲဒါေတြကိုလဲ တိုတိုနဲ႔ မွတ္ႏိုင္ေအာင္လို႔ ေဆာင္ပုဒ္ကေလးေတြ ေပးထားတယ္။ တခ်ိဳ႕က ႏႈတ္တက္ေတာင္ ရေနၾကပါလိမ့္မယ္။

(၁) ဘဝင္ ဆင္ျခင္၊ ျမင္ၿပီးလွ်င္၊ ထို႔ျပင္ လက္ခံတံု။
(၂) စံုစမ္း ဆံုးျဖတ္၊ ေဇာစိတ္သတ္၊ ႏွစ္ရပ္ တဒါ႐ုံ။
(၃) အဆင္းျမင္လွ်င္၊ ျဖစ္႐ိုးပင္၊ စိတ္စဥ္ မွတ္ပါကုန္။
(၄) ၾကား, နံ, စား, ထိ၊ ျမင္တူ၏၊ မွတ္ဘိ စိတ္ျဖစ္ပံု … တဲ့။

ပထမ ေဆာင္ပုဒ္ထဲက ဘဝင္ဆိုတာ ပဋိသေႏၶစိတ္နဲ႔ အမ်ိဳးတူပါပဲ။
ျမင္တဲ့စိတ္ ၾကားတဲ့စိတ္ ၾကံသိတဲ့စိတ္ ဒီလို အသိစိတ္ေတြ မရွိတဲ့အခိုက္မွာ ဒီ ဘဝင္စိတ္ခ်ည္း မျပတ္ ျဖစ္ေနတယ္။ အိပ္ေမာက်ေနတဲ့အခါမွာ ဒီ ဘဝင္စိတ္ခ်ည္း သန္႔သန္႔ ျဖစ္ေနတယ္။

ျမင္စရာ စသည္ ေပၚလာတဲ့အခါမွာ အဲဒီ ဘဝင္စိတ္အစဥ္က ရပ္တန္႔သြားတယ္။
ျမင္သိတဲ့ စိတ္ စသည္က ျဖစ္ေပၚလာတယ္။

ဒါေၾကာင့္ ဘဝင္စိတ္အစဥ္ ျဖစ္ေနဆဲမွာ မ်က္စိထဲ အဆင္းထင္ေပၚလာရင္ အဲဒီ ဘဝင္စိတ္အစဥ္က ရပ္စဲၿပီးေတာ့ မ်က္စိထဲက်လာတဲ့ အဆင္းကို ႏွလံုးသြင္း ဆင္ျခင္တဲ့ စိတ္ ျဖစ္ေပၚလာတယ္။
အဲဒီစိတ္ ခ်ဳပ္သြားေတာ့ ျမင္တဲ့စိတ္ ျဖစ္ေပၚလာတယ္။ အဲဒါၿပီးေတာ့ ျမင္ရတဲ့ အာ႐ုံကို လက္ခံ ႏွလံုးသြင္းတဲ့ စိတ္ ျဖစ္ေပၚလာတယ္။
အဲဒါၿပီးေတာ့ ျမင္ရတဲ့ အဆင္းကို စံုစမ္းတဲ့ စိတ္ ျဖစ္ေပၚလာတယ္။
အဲဒါၿပီးေတာ့ ျမင္ရတာကေလးကို ေကာင္းတယ္ မေကာင္းဘူး စသည္ျဖင့္ ပိုင္းျခား ဆံုးျဖတ္တဲ့ စိတ္ ျဖစ္ေပၚလာတယ္။ အဲဒါၿပီးေတာ့ အဲဒီ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ အားေလ်ာ္စြာ ကုသိုလ္ အကုသိုလ္ ေဇာစိတ္ေတြ ျပင္းထန္ေသာအဟုန္နဲ႔ ခုနစ္ႀကိမ္တိုင္တိုင္ ထပ္ကာ ထပ္ကာ ျဖစ္ေပၚၾကတယ္။
အဲဒါကို ေဆာင္ပုဒ္မွာ “ေဇာစိတ္သတ္”လို႔ ဆိုထားတယ္။ “သတ္”ဆိုတာ ပါဠိ “သတၱ”ပုဒ္မွ ျဖစ္လာတဲ့ ပါဠိပ်က္ ျမန္မာစကားပဲ။ ခုနစ္ခုလို႔ ဆိုလိုပါတယ္။
အဲဒီ ေဇာစိတ္ေတြ ဆံုးသြားေတာ့ သူတို႔ရဲ႕ အာ႐ုံကိုပဲ ေနာက္ေယာင္လိုက္ၿပီး အာ႐ုံျပဳတဲ့စိတ္ ႏွစ္ႀကိမ္ ျဖစ္ေပၚလာျပန္တယ္။ အဲဒါကို တဒါ႐ုံစိတ္လို႔ ေခၚတယ္။
အဲဒီ တဒါ႐ုံစိတ္ ႏွစ္ႀကိမ္ၿပီးသြားတဲ့အခါ အိပ္ေမာက်သလိုပဲ ဘဝင္စိတ္ေတြ ျပန္ေပၚလာျပန္တယ္။

အဲဒီမွာ ဆင္ျခင္တဲ့စိတ္က စၿပီး တဒါ႐ုံတိုင္ေအာင္ စိတ္ ၁၄-ႀကိမ္ ရွိတယ္။ ဒါေတြအားလံုးကို ျမင္တဲ့စိတ္ တစ္ခုတည္းအေနျဖင့္သာ ထင္ရွား ေတြ႕ႏိုင္ပါတယ္။
အဲဒါဟာ ျမင္ဝီထိ ျဖစ္ပံုပါပဲ။

ဝိပႆနာ႐ႈမႈ အခ်ိဳးက်လာတဲ့အခါမွာ ဒီျမင္ဝီထိ ေနာင္ဘဝင္စိတ္မ်ား ျဖစ္ၿပီးတဲ့ေနာက္မွာ “ျမင္တယ္”လို႔ ျပန္ၿပီး ႐ႈတဲ့ ဝိပႆနာစိတ္ ျဖစ္ေပၚလာတယ္။
အဲဒီလို ခ်က္ခ်င္း ႐ႈႏိုင္ေအာင္ အားထုတ္ရတယ္။
ဒီလို ႐ႈႏိုင္ရင္ ျမင္တုန္းျမင္ဆဲ ျဖစ္ဆဲပ်က္ဆဲမွာ ႐ႈျမင္ရသလိုပဲ ေယာဂီရဲ႕ ဉာဏ္ထဲမွာ ထင္ရတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဒီလို ႐ႈတာကိုပင္ ပစၥဳပၸန္ကို ႐ႈတယ္လို႔ သုတၱန္ေဒသနာေတာ္ေတြမွာ ေဟာထားပါတယ္။

ဒီလို ပစၥဳပၸန္က်ေအာင္ မ႐ႈႏိုင္ရင္ေတာ့ ဘဝင္က ထၿပီး ဆင္ျခင္ဝီထိ ျဖစ္ေပၚလာတယ္။ အဲဒီ ဝီထိစဥ္ကေတာ့ ခုတင္က ျမင္ခဲ့တာကို ျပန္ဆင္ျခင္တဲ့အေနနဲ႔ ျဖစ္လာတယ္။ အဲဒီမွာ ပါဝင္တဲ့ စိတ္ေတြကေတာ့ ဆင္ျခင္တဲ့ စိတ္က တစ္ႀကိမ္၊ ေဇာစိတ္က ခုနစ္ႀကိမ္၊ တဒါ႐ုံစိတ္က ၂-ႀကိမ္၊ အားလံုးေပါင္း ၁၀-ႀကိမ္ ပါဝင္ပါတယ္။

အဲဒီ စိတ္စဥ္အတြက္ ေဆာင္ပုဒ္ကေတာ့ –
ဆင္ျခင္ၿပီးခါ၊ ေဇာ,တဒါ၊ ၾကံရာ စိတ္ျဖစ္ပံု … တဲ့။

မေနာဒြါရက စိတ္ကူး စဥ္းစား ၾကံစည္တိုင္း၊ ႐ႈမွတ္ ဆင္ျခင္တိုင္း ဒီစိတ္ ၃-မ်ိဳး၊ အႀကိမ္အားျဖင့္ ၁၀-ႀကိမ္ဟာ ျဖစ္႐ိုးျဖစ္စဥ္ပဲ။ ဒါေပမယ့္ ေယာဂီဉာဏ္ထဲမွာေတာ့ စိတ္တစ္ႀကိမ္တည္းအေနနဲ႔သာ ထင္ျမင္ႏိုင္ပါတယ္။ ဒီလို တစ္ဝီထိ တစ္ဝီထိလံုးကို စိတ္တစ္ႀကိမ္တည္း တစ္ႀကိမ္တည္း အေနနဲ႔ ထင္ျမင္တာ သိတာဟာ ဘဂၤဉာဏ္အရာမွာ ျပဆိုထားတဲ့ ပဋိသမၻိဒါမဂ္, ဝိသုဒၶိမဂ္တို႔နဲ႔ ညီၫြတ္ပါတယ္။

ယခု ေျပာခဲ့တဲ့ ဆင္ျခင္ဝီထိ၏ အျခားမဲ့မွာ ႐ႈႏိုင္ရင္လဲ ပညတ္ကို မေရာက္ဘဲ ပရမတ္ အဆင္း႐ုပ္တြင္ တည္တံ့ႏိုင္ပါေသးတယ္။ အားထုတ္ခါစ ပုဂၢိဳလ္မွာေတာ့ ဒီလို တည္တံ့ဖို႔ရာဟာ မလြယ္လွေသးဘူး။

အဲဒီ ဆင္ျခင္ဝီထိကိုေတာင္ မ႐ႈႏိုင္ရင္ေတာ့ ျဒပ္ဝီထိ၊ အမည္ဝီထိေတြကို ေရာက္သြားပါေရာ။ အဲဒီအခါက်ေတာ့ စြဲလမ္းမႈေတြလဲ ဝင္ေရာက္လာၾကေတာ့တာပဲ။ အဲဒီလို စြဲလမ္းၿပီးမွေတာ့ ႐ႈေပမယ္လို႔ မူလအစြဲအလမ္းက မေပ်ာက္ေတာ့ဘူး။

ဒါေၾကာင့္ အဲဒီ ပညတ္ဝီထိ စြဲလမ္းမႈေတြ မေရာက္ခင္ ႐ႈႏုိင္ေအာင္လို႔ “ျမင္ၿပီးလွ်င္ ၿပီးခ်င္း လက္ငင္း႐ႈရမယ္”လို႔ ၫႊန္ၾကားရတာပဲ။

ကဲ …. ျဖစ္စဥ္ ေဆာင္ပုဒ္ကို ဆိုၾကရမယ္။

“ထင္ဆဲ ဆင္းဓာတ္၊ ျမင္လတ္ဦးစြာ” (ဒါက စကၡဳဒြါရဝီထိ – ျမင္ဝီထိ ျဖပ္ပံုပဲ။)

“ျမင္ၿပီးတရား၊ စဥ္းစားျပန္ရာ” (ဒါက တဒႏုဝတၱကမေနာဒြါရဝီထိ-ဆင္ျခင္ဝီထိ ျဖစ္ပံုပဲ။)

“သ႑ာန္ျဒပ္ ပညတ္ေပၚကာ၊
မည္နာမ သိရ ေနာက္ဆံုးမွာ” (ဒီ ၂-ပုဒ္ကေတာ့ ျဒပ္ဝီထိ၊ အမည္ဝီထိ ၂-ခု ျဖစ္ပံုေတြပါပဲ။

ဒါေတြကိုလဲ တဒႏုဝတၱက မေနာဒြါရဝီထိေတြလို႔ပဲ ေခၚရပါတယ္။ ျမင္တဲ့ ဝီထိေနာက္က အစဥ္လိုက္ၿပီး ျဖစ္တဲ့ စိတ္အစဥ္ေတြလို႔ ဆိုလိုပါတယ္။

ၾကားရာ နံရာ စားသိရာ ထိသိရာေတြမွာလဲ ျမင္ရာမွာလိုပဲ ဝီထိစိတ္စဥ္ေတြ ျဖစ္သြားပါတယ္။

ထူးျခားတာကေတာ့ “ဘဝင္ဆင္ျခင္၊ ျမင္ၿပီးလွ်င္”ဆိုရာမွာ – “ဘဝင္ဆင္ျခင္၊ ၾကားၿပီးလွ်င္” … စသည္ျဖင့္ သူ႔ဒြါရ သူ႔ဝိညာဏ္အားေလ်ာ္စြာ ျပင္ၿပီး ယူရမယ္။ ၿပီးေတာ့ “ျမင္လတ္ဦးစြာ”၊ “ျမင္ၿပီးတရား”လို႔ ဆိုရာေတြမွာလဲ “ၾကားလတ္ဦးစြာ”၊ “ၾကားၿပီးတရား” စသည္ျဖင့္ ျပင္ၿပီး ယူရမယ္။

ၿပီးေတာ့ စကားသံကို ၾကားရာမွာ အမည္ပညတ္က အရင္ေပၚတယ္။ အနက္ျဒပ္က ေနာက္မွ ေပၚတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အဲဒီ စကားသံကို ၾကားရာမွာ တတိယနဲ႔ စတုတၳစာပိုဒ္မ်ားကို “အမည္ပညတ္၊ ေပၚလတ္ၿပီးခါ”၊ “အနက္ျဒပ္ သိလတ္ေနာက္ဆံုးမွာ”လို႔ ေရွ႕ေနာက္ျပန္ၿပီး ယူရမယ္။ ဒါေလာက္ပဲ ထူးျခားပါတယ္။

ဒါေၾကာင့္ “ၾကား နံ စား ထိ၊ ျမင္ တူ၏၊ မွတ္ဘိ စိတ္ျဖစ္ပံု”လို႔ ေဆာင္ပုဒ္မွာ ၫႊန္ျပထားခဲ့တယ္။

ဒါေၾကာင့္ အဲဒီ ၾကားရာ စသည္မွာလဲ ၾကားၿပီးလွ်င္ ၿပီးခ်င္း၊ နံၿပီးလွ်င္ ၿပီးခ်င္း၊ စားသိၿပီးလွ်င္ ၿပီးခ်င္း၊ ထိသိၿပီးလွ်င္ ၿပီးခ်င္း လက္ငင္းပဲ ႐ႈ,႐ႈသြားရမယ္။

ၿပီးေတာ့ မေနာဒြါရျဖင့္ စိတ္ကူး ၾကံစည္မိရာမွာလဲ ခ်က္ခ်င္း မ႐ႈမိလွ်င္ အဲဒီ စိတ္ကူးေနာက္ကို လိုက္ၿပီး စဥ္းစား ဆင္ျခင္တဲ့ အႏုဝတၱကဝီထိေတြ (ေနာက္လိုက္ စိတ္အစဥ္ေတြ) တသီတတန္းႀကီး ျဖစ္ေပၚလာမယ္။ ဒါေၾကာင့္ အဲဒီ ေနာက္လိုက္ ၾကံစည္မႈေတြ မျဖစ္ရေအာင္ အဲဒီ ၾကံသိရာမွာလဲ ခ်က္ခ်င္းပဲ ႐ႈ,႐ႈသြားရမယ္။

ဒါေၾကာင့္ ျမင္တိုင္း ၾကားတိုင္း ေတြ႕တိုင္း သိတိုင္း ခ်က္ခ်င္း လက္ငင္း ႐ႈ,႐ႈသြားရင္ ဆင္ျခင္ စဥ္းစားၿပီး စြဲလမ္းမယ့္ ေနာက္လိုက္စိတ္ေတြ မျဖစ္ရေတာ့ဘူး။

(‘ဝိပႆနာက အေႂကြးမရ’ကို မဟာစည္ဆရာေတာ္ဘုရားႀကီး ေဟာၾကားေတာ္မူေသာ “ဝိပႆနာအေျခခံတရားေတာ္” မွ ေကာက္ႏုတ္သည္။)

+++++

ေလာကခ်မ္းသာဆရာေတာ္ အရွင္ဣႏၵက ကလည္း ခုတပတ္မွာ အဟိတ္စိတ္မ်ားအေၾကာင္းကိုု ေရွးဦးစြာ သင္ၾကား ပို႔ခ်သြား၏။
ၿပီးမွ ဆရာေတာ္ဦးသီလာနႏၵ၏ သင္ၾကားခ်က္မ်ားကို နာယူ မွတ္သားၾကရ၏။

ေလာကခ်မ္းသာ စေနတရားပြဲကိုမူ ယခုတပတ္တြင္ အလွည့္က်ေသာ အရွင္ဝဏၰိတ က “အိမ္တြင္းမဂၢင္ လူ႔က်င့္စဥ္” ဟူေသာ တရားေတာ္ ေခါင္းစဥ္ျဖင့္ ေဟာၾကားသည္။ တိပိဋကဓရ ေယာဆရာေတာ္၏ “အိမ္တြင္းမဂၢင္ လူ႔က်င့္စဥ္”တရားေတာ္ကို ၾကားနာရၿပီး လိုက္နာ မွတ္သားဖြယ္ အထူးေကာင္းသျဖင့္ ဤတရားေတာ္အမည္ကို ယူ၍ ေဟာၾကားျခင္း ျဖစ္ေၾကာင္း သိရ၏။

တရားေတာ္ေဆာင္ပုဒ္မ်ားအျဖစ္ –

“ဒါနစြမ္းအား၊ စုသူမ်ား၊ ဥစၥာပစၥည္း လံုျခံဳသည္
သရဏဂံု၊ စိတ္ဝယ္ထံု၊ လံုျခံဳေအးျမသည္
ငါးပါးသီလ၊ ေစာင့္ထိန္းက၊ ဘဝခႏၶာလံုျခံဳသည္
ေမတၱာတရား၊ အစဥ္ပြား၊ စြမ္းအားပိုင္ရွင္ ျဖစ္ရသည္
အနိစၥဟု၊ ျမင္ေအာင္႐ႈ၊ ပူမႈ ကင္းလြတ္သည္
တရားငါးမ်ိဳး၊ လူ႔တန္ခိုး၊ ေကာင္းက်ိဳး စည္ပင္သည္” တို႔ကို ခ်ေပး၍ ဒါနစြမ္းအားအေၾကာင္းကို အက်ယ္တဝင့္ ရွင္းလင္း ေဟာၾကားသြား၏။ အခ်ိန္မရ၍ က်န္တရားေလးမ်ိဳးအေၾကာင္းကို အလွည့္က်ရာ စေနတရားပြဲမ်ားတြင္ ဆက္လက္ ေဟာၾကားသြားမည့္အေၾကာင္း အမိန္႔ရွိရာ တရားနာပရိတ္သတ္မ်ားအဖို႔ အားမလို အားမရ တရားနာမဝ ျဖစ္ၾကရ၏။
တရားပြဲၿပီးေသာ္ ဆယ္မိနစ္မွ် လက္ေတြ႕တရား႐ႈမွတ္ၾကၿပီး ေကာင္းမႈ ကုသိုလ္အစုစုတို႔ကို အားလံုးေသာ သတၱဝါတို႔အား အမွ်ေပးေဝၾကေလသည္။

သာဓု … သာဓု … သာဓု။

+++++
စာကိုး
– မဟာစည္ဆရာေတာ္ဘုရားႀကီး၏ “ဝိပႆနာအေျခခံတရားေတာ္”
– မင္းကြန္းဆရာေတာ္ဘုရားႀကီး၏ “(လယ္တီဆရာေတာ္ဘုရားႀကီး၏) ပရမတၳသံခိပ္က်မ္း အေျဖ”
– အရွင္သီလာနႏၵာဘိဝံသ၏ “အဘိဓမၼာသင္တန္းပို႔ခ်ခ်က္မ်ား- အတြဲ(၁)”