ဂုဏ္ေတာ္ ၉-ပါးႏွင့္ ျပည့္စံုေတာ္မူေသာ ဘုရားရွင္အား ရွိခိုးပါ၏။

(၁၃၁၉-ခုႏွစ္ ဝါဆိုလျပည့္ေန႔ညတြင္ ေဟာေတာ္မူသည္။)

နိဒါန္း

ဒီကေန႔ဟာ (ဓမၼစၾကာတရားေတာ္ႀကီးကို စတင္ၿပီး ေဟာခဲ့တဲ့ ေန႔က စ၍ ေရတြက္လွ်င္ ၂၅၄၆-ႏွစ္ေျမာက္) ဓမၼစၾကာအခါေတာ္ေန႔ ျဖစ္ပါတယ္။
(ျမန္မာႏွစ္ ၁၃၇၂ ခု၊ ခရစ္ႏွစ္ ၂၀၁၁ ခု၊ ယခုအခါ၌ လြန္ခဲ့ေသာႏွစ္ေပါင္း ၂၅၉၉-ႏွစ္က ျဖစ္၏။)

ဒါေၾကာင့္ ဒီကေန႔ ဓမၼစၾကာအခါေတာ္ အထိမ္းအမွတ္အျဖစ္ျဖင့္ ဓမၼစၾကာတရားေတာ္ႀကီးကို ေဟာၾကားမယ္။

ဒီတရားေတာ္ႀကီးကို လြန္ခဲ့တဲ့ ႏွစ္ေပါင္း ၂၅၄၆-ႏွစ္က ဗုဒၶျမတ္စြာဘုရား ကိုယ္ေတာ္တိုင္ စတင္ၿပီး ေဟာၾကားေတာ္မူခဲ့ပါတယ္။

ဒီတရားေတာ္ႀကီးကို ပါဠိဘာသာျဖင့္ “ဓမၼစကၠပဝတၱန”လို႔ ေခၚပါတယ္။
“တရားစက္ဘီးကို စတင္ၿပီး လည္ေစတဲ့ တရားေတာ္”လို႔ ဆိုလိုပါတယ္။

စတင္ လည္ေစပံုကို ထင္ရွား သိၿပီး၊ ၾကည္ညိဳရေအာင္ ေရွးဦးစြာ ဒီတရားေတာ္ရဲ႕ နိဒါန္း အေၾကာင္း အတၳဳပၸတၱိကို အက်ဥ္းခ်ဳပ္ ေဖာ္ျပပါဦးမယ္။

ဗုဒၶျမတ္စြာဘုရားရဲ႕ အေလာင္းေတာ္ဟာ ကမ႓ာေပါင္း ေလးအသေခ်ၤႏွင့္ တစ္သိန္း ကာလပတ္လံုး ဗုဒၶဘုရားျဖစ္ရန္အတြက္ ပါရမီေတြကို ျဖည့္က်င့္ ဆည္းပူးခဲ့ပါတယ္။

ဒီလို ပါရမီျဖည့္လို႔ ျပည့္စံုတဲ့အခါ ေနာက္ဆံုးဘဝမွာ လြန္ခဲ့တဲ့ ၂၅၈၁-ႏွစ္က ကပိလဝတ္ျပည့္ရွင္ ခမည္းေတာ္ဘုရင္ သုေဒၶါဒနမင္းႀကီးႏွင့္ မယ္ေတာ္ မာယာေဒဝီတို႔ရဲ႕ သားေတာ္ “သိဒၶတၳ”မည္တဲ့ မင္းသား ျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။

ထိုစဥ္ကာလက ကပိလဝတ္ ေခၚတဲ့ တိုင္းျပည္ရဲ႕ တည္ေနရာ ေဒသကေတာ့ ယခုေခတ္အခါမွာ အိႏၵိယျပည္၏ ေျမာက္ဘက္ နယ္စပ္ နီေပါျပည္နယ္ထဲမွာ တည္ရွိေနပါတယ္။

ဘုရားအေလာင္းေတာ္ သိဒၶတၳ မင္းသားကေလး ၁၆-ႏွစ္ အ႐ြယ္ေရာက္ေသာအခါမွာ မယ္ေတာ္ ခမည္းေတာ္မ်ားက ယေသာ္ဓရာ ေခၚတဲ့ မင္းသမီးကေလးႏွင့္ လက္ထပ္ ထိမ္းျမားၿပီး အင္မတန္ ႀကီးက်ယ္တဲ့ ထီးနန္းစည္းစိမ္ကို ခံစားေစခဲ့ပါတယ္။

အသက္ေတာ္ ၂၉-ႏွစ္ အ႐ြယ္သို႔ ေရာက္တဲ့အခါမွာ သူအို၊ သူနာ၊ သူေသ၊ ရဟန္းဆိုတဲ့ နိမိတ္ႀကီး ေလးပါးကို ေတြ႕ျမင္ရတဲ့အတြက္ အိုတတ္၊ နာတတ္၊ ေသတတ္တဲ့ ေလာကႀကီးကို အ႐ြံႀကီး ႐ြံမုန္း စက္ဆုပ္ၿပီး အလြန္ပင္ သံေဝဂတရား ရေတာ္မူခဲ့ပါတယ္။

ဒါေၾကာင့္ လူ႔ေဘာင္မွ ထြက္ခြာၿပီး ရဟန္းျပဳကာ အိုျခင္း၊ နာျခင္း၊ ေသျခင္း ကင္းတဲ့ နိဗၺာန္တရားကို ရွာမွီးေတာ္မူခဲ့ပါတယ္။

ဥ႐ုေဝလေတာအရပ္မွာ “ဒုကၠရစရိယာ” ေခၚတဲ့ အက်င့္မ်ားကိုလည္း က်င့္သံုးေနခဲ့ပါတယ္။

ဒုကၠရစရိယာအက်င့္

က်င့္သံုးပံုကေတာ့ ထြက္သက္ ဝင္သက္မ်ားကို လံုးဝ မထြက္ရ မဝင္ရေအာင္ ေအာင့္ခ်ဳပ္ၿပီးေတာ့လည္း က်င့္ခဲ့ပါတယ္။

သို႔ေပမယ့္ ဒီလိုက်င့္တဲ့အတြက္ ဘယ္လို အက်ိဳးထူးကိုမွ် မရခဲ့ပါဘူး။ ကိုယ္ပင္ပန္း ဆင္းရဲ႐ုံမွ်သာ ရွိခဲ့ပါတယ္။

ၿပီးေတာ့ အစာကိုလည္း ျဖတ္ေတာက္ၿပီးေတာ့ ၿခိဳးျခံစြာ က်င့္ခဲ့ပါတယ္။ တစ္ေန႔လွ်င္ ပဲျပဳတ္ရည္ လက္တစ္ဆြမ္းမွ်ကိုသာ သံုးေဆာင္ၿပီးေတာ့လည္း ေနခဲ့ပါတယ္။
ဒီလို အစာကို ျဖတ္ေတာက္ၿပီး က်င့္တဲ့အတြက္လည္း ဘာအက်ိဳးထူးကိုမွ် မရခဲ့ပါဘူး။ ကိုယ္ပင္ပန္း ဆင္းရဲ႐ုံမွ်သာ ရွိခဲ့ပါတယ္။

ဒီလို ကိုယ္ပင္ပန္းေအာင္ က်င့္ရတဲ့ အက်င့္မ်ိဳးေတြကေတာ့ ထိုစဥ္ကာလက အိႏၵိယႏိုင္ငံတဝွန္းလံုးမွာ အက်င့္ေကာင္းအေနနဲ႔ ေခတ္စားေနတဲ့ “အတၱကိလမထာႏုေယာဂ” အက်င့္ေတြပါပဲ။
ယခုလည္း ဒီအက်င့္မ်ိဳးေတြဟာ အခ်ိဳ႕ဘာသာဝင္ေတြထဲမွာ ေခတ္စားေနတုန္းပါပဲ။

ဘုရားအေလာင္းေတာ္မွာ ဒီလို ၆-ႏွစ္တိုင္တိုင္ က်င့္လို႔ ဘာမွ် အက်ိဳးထူး မေပၚတဲ့အခါမွာ ဒုကၠစရိယာအက်င့္ေတြကို စြန္႔လႊတ္လိုက္ပါတယ္။
အာနာပါနစ်ာန္ကို ပြားႏိုင္ေစရန္အတြက္ ကာယဗလအင္အား ျပည့္ေစရန္ အစာအာဟာရကို ျပန္လည္ သံုးေဆာင္ခဲ့ပါတယ္။

ထိုစဥ္အခါက ပၪၥဝဂၢီ ေခၚတဲ့ ပုဂၢိဳလ္ငါးဦးဟာ ဘုရားအေလာင္း ဘုရားျဖစ္တဲ့အခါ တရားဦးနာရန္ ရည္႐ြယ္ၿပီး ဘုရားအေလာင္းထံမွာ ဝတ္ႀကီးဝတ္ငယ္ ျပဳစုေနၾကပါတယ္။

ဘုရားအေလာင္း အစာအာဟာရ ျပန္လည္ သံုးေဆာင္တာကို ျမင္ရေတာ့ “ပဓာန”အလုပ္က ထြက္တယ္၊ ဘုရား မျဖစ္ႏိုင္ေတာ့ဘူးလို႔ အထင္မွားၿပီးေတာ့ သူတို႔က ဘုရားအေလာင္းအေပၚမွာ ေျမႇာ္လင့္ခ်က္ မရွိဘဲ ျဖစ္သြားၾကပါတယ္။

ဒါေၾကာင့္ ပၪၥဝဂၢီငါးဦးဟာ ဘုရားအေလာင္းကို စြန္႔ပစ္ခဲ့ၿပီး ဗာရာဏသီျပည္ မိဂဒါဝုန္ေတာမွာ သြားေရာက္ ေနထိုင္ၾကပါတယ္။

ဗုဒၶဘုရားအျဖစ္သို႔ ေရာက္ေတာ္မူျခင္း

ဘုရားအေလာင္းေတာ္လည္း အစာအာဟာရ သံုးေဆာင္လို႔ ကာယဗလ အားရွိတဲ့အခါမွာ “အာနာပါနစ်ာန္”မ်ားကို ျဖစ္ပြားေစပါတယ္။

ထို႔ေနာက္ ယခု ဗုဒၶဂယာ ေခၚတဲ့ ေနရာတြင္ “ေဗာဓိေညာင္ပင္ႀကီး”ေအာက္မွာ ထက္ဝယ္ဖြဲ႕ေခြ ထိုင္ေနေတာ္မူကာ အေၾကာင္းအက်ိဳး အဆက္ဆက္ ပဋိစၥသမုပၸါဒ္တရားမ်ားကို ဆင္ျခင္ၿပီးေတာ့ ဥပါဒါနကၡႏၶာငါးပါး ႐ုပ္နာမ္တရားတို႔၏ အျဖစ္အပ်က္ကို ဝိပႆနာ႐ႈသျဖင့္ သစၥာေလးပါး တရားအလံုးစံုကို အကုန္သိျမင္ေတာ္မူတဲ့ ဗုဒၶဘုရားအျဖစ္သို႔ ေရာက္ေတာ္မူခဲ့ပါတယ္။

ဒီလို ဘုရားျဖစ္ေတာ္မူၿပီးတဲ့ေနာက္ ဝိမုတၱိသုခ ေခၚတဲ့ ဖလသမာပတ္ခ်မ္းသာကို ခံစားေတာ္မူကာ ၇-ပါးေသာ ဌာနတို႔၌ ၇-ရက္စီ အားလံုးေပါင္း ၄၉-ရက္ သီတင္းသံုး ေနေတာ္မူခဲ့ပါတယ္။

တရားဦးေဟာရန္ ႂကြခ်ီေတာ္မူျခင္း

ဒီလို ေနေတာ္မူၿပီးတဲ့အခါမွာ တရားဦးေဟာရန္အတြက္ ပၪၥဝဂၢီတို႔၏ေနရာ မိဂဒါဝုန္ေတာသို႔ ႂကြခ်ီေတာ္မူခဲ့ပါတယ္။
ဗုဒၶဂယာမွ မိဂဒါဝုန္ေတာအထိ ၁၈-ယူဇနာ ေဝးကြာတယ္လို႔ အ႒ကထာမ်ားမွာ ျပဆိုထားပါတယ္။ ယခုေခတ္ ရထားလမ္းမိုင္အားျဖင့္ဆိုလွ်င္ ၁၄၂-မိုင္ ရွိတယ္လို႔ ဆိုထားပါတယ္။

ပၪၥဝဂၢီတို႔၏ေနရာသို႔ ေရာက္တဲ့အခါ အသင့္ခင္းထားတဲ့ ေနရာမွာ ထိုင္ေနေတာ္မူပါတယ္။
ဒီလို ထိုင္ေနတဲ့အခါမွာ ပၪၥဝဂၢီတို႔က ဘုရားျဖစ္လာမွန္း မသိၾကေသးတဲ့အတြက္ “ငါ့ရွင္ ေဂါတမ၊ ငါ့ရွင္ ေဂါတမ”လို႔ ေရွးကလိုပင္ ေျပာေနက်အတိုင္း မ႐ိုမေသ သူငယ္ခ်င္းေျပာ ေျပာဆိုေနၾကပါတယ္။

တရားနာရန္ ၫႊန္ၾကားျခင္း

ဒါေၾကာင့္ ျမတ္စြာဘုရားက မိမိဟာ ဘုရားအစစ္ျဖစ္လာတဲ့အေၾကာင္းကို ထုတ္ေဖာ္ၿပီး ဒဲ့ဒိုးပဲ မိန္႔ၾကားေတာ္မူရပါတယ္။

မိန္႔ၾကားပံုကေတာ့ – ပၪၥဝဂၢီရဟန္းတို႔၊ ေရွးဘုရားတို႔ႏွင့္ အလားတူျဖစ္တဲ့ ငါဘုရားကို ငါ့ရွင္ဟူ၍ မေခၚၾကနဲ႔။ ေဂါတမဟူ၍လည္း အမည္ထုတ္ၿပီး မေခၚၾကနဲ႔။ ရဟန္းတို႔ – ငါသည္ ပူေဇာ္အထူးကို ခံေတာ္မူထိုက္တဲ့၊ တရားအလံုးစံုကို ကိုယ္ပိုင္ဉာဏ္ျဖင့္ မွန္ကန္စြာ သိတဲ့ ေရွးဘုရားတို႔ႏွင့္ အလားတူျဖစ္တဲ့ ဘုရားစင္စစ္ ျဖစ္လာၿပီ။ နားစိုက္ၾကေလာ့ … “ေသျခင္းကင္းတဲ့ အၿမိဳက္နိဗၺာန္”ကို ငါသိလာၿပီ။ သင္တို႔အား ငါ သြန္သင္ ၫႊန္ျပေပးမည္။ တရားေတာ္ကို ငါေဟာမည္။ သြန္သင္ၫႊန္ျပတဲ့အတိုင္း လိုက္နာ၍ က်င့္သံုးၾကမယ္ဆိုလွ်င္ သင္တို႔ဟာ ရဟန္းျပဳျခင္းရဲ႕ ရည္မွန္းခ်က္ အက်ိဳးလည္းျဖစ္၊ အက်င့္ျမတ္ရဲ႕ အဆံုးပန္းတိုင္လည္းျဖစ္တဲ့ အျမင့္ဆံုးတရားကို ယခုဘဝ မၾကာခင္အတြင္းမွာပဲ သင္တို႔ကိုယ္တိုင္ပင္ မ်က္ေမွာက္ေတြ႕ၿပီး ေနၾကရပါလိမ့္မယ္လို႔ ဒီလို ရဲရဲႀကီး ဝန္ခံခ်က္ေပးၿပီး မိန္႔ၾကားေတာ္မူပါတယ္။

ဒီလို ျမတ္စြာဘုရားက တည့္တည့္ႀကီး ေျပာျပေပမယ္လို႔ ပၪၥဝဂၢီငါးဦးတို႔က မရိပ္မိၾကေသးဘူး။
ဒါေၾကာင့္ သူတို႔က ဒီလို ျပန္လွန္ၿပီး ကန္႔ကြက္ ေျပာဆိုၾကျပန္တယ္။

“ငါ့ရွင္ေဂါတမ – သင္ဟာ ဟိုတုန္းက အစာကို ျဖတ္ၿပီး ဒုကၠရစရိယာအက်င့္ကို က်င့္ေနတာေတာင္မွ ပကတိလူသာမန္တရားထက္ သာလြန္ ထူးျမတ္တဲ့ အရိယာဉာဏ္အျမင္ တရားထူးကို မရခဲ့ဘူး မဟုတ္လား။ ဒီေတာ့ ယခုလို ပဓာနလုပ္ငန္းက ထြက္ၿပီး ပစၥည္းမ်ားေအာင္ အားထုတ္ေနတဲ့အခါမွာ အရိယာအျမင္ တရားထူးကို ဘယ္မွာ ရႏိုင္ပါ့မလဲ”လို႔ ဒီလို ကန္႔ကြက္ ေျပာဆိုၾကျပန္တယ္။

ဒီေတာ့ ျမတ္စြာဘုရားက မိမိဟာ ဘုရားအစစ္ျဖစ္လာတဲ့အေၾကာင္းကို သံုးႀကိမ္တိုင္တိုင္ ထပ္မံၿပီး မဟာက႐ုဏာေတာ္ျဖင့္ မိန္႔ၾကားေတာ္မူပါတယ္။
ပၪၥဝဂၢီတို႔ကလည္း သံုးႀကိမ္စလံုးပဲ ကန္႔ကြက္ေနၾကျပန္ပါတယ္။

ဒီေတာ့ ျမတ္စြာဘုရားက သတိေပးတဲ့အေနနဲ႔ “ပၪၥဝဂၢီတို႔ စဥ္းစားၾကေလာ့။ ေရွးအခါက ငါဒီလိုေျပားဖူးတာကို သင္တို႔ ၾကားဖူးပါသလား”လို႔ ေမးေတာ္မူလိုက္တယ္။
ဒီေတာ့မွ ပၪၥဝဂၢီတို႔က သတိရသြားၾကတယ္။

“ဟို ဒုကၠရစရိယာအက်င့္ကို က်င့္ေနတုန္းကေတာ့ ဘုရားမျဖစ္ေသးလို႔ ဘာမွ် မေျပာခဲ့ေပဘူး။ ယခုေျပာတာကေတာ့ တကယ့္ကို ဘုရားျဖစ္လာလို႔ ေျပာတာ ဟုတ္ေပလိမ့္မယ္”လို႔ သေဘာေပါက္ၿပီးေတာ့ “ဟိုတုန္းက ဒီလို မေျပာခဲ့ဖူးေၾကာင္း” ျပန္ၾကား ေလွ်ာက္ထားၾကပါတယ္။

ဆက္လက္ၿပီး မိန္႔ၾကားမယ့္ တရားကို နာၾကားရန္လည္း ႐ို႐ိုေသေသ နားစိုက္ေနၾကပါတယ္။

ထိုအခါမွာ ျမတ္စြာဘုရားက ဓမၼစၾကာတရားေတာ္ႀကီးကို ဒီလို စတင္ၿပီး ေဟာၾကားေတာ္မူပါတယ္။

၁ – အယုတ္တရား ႏွစ္ပါး

ရဟန္းတို႔ – ရွင္ရဟန္းျဖစ္တဲ့ သူဟာ ဤအဖို႔ႏွစ္ပါး လမ္းမွားႏွစ္သြယ္ကို မမွီဝဲအပ္ဘူး။

ဘယ္ဟာႏွစ္ပါးကိုလည္း ဆိုလွ်င္ ဝတၳဳအာ႐ုံ ကာမဂုဏ္တို႔၌ ကိေလသာ ကာမခ်မ္းသာကို ခံစားေနတာလည္း ပဌမလမ္းမွား အဖို႔တစ္ပါး ျဖစ္ေပသည္။

ဒီ ကာမခ်မ္းသာကို သာယာခံစားမႈဟာ ယုတ္ညံ့ပါသည္။
႐ြာသူ႐ြာသားတို႔ရဲ႕ အေလ့အလာ ျဖစ္ပါသည္။
အရိယာသူျမတ္တို႔ရဲ႕ အက်င့္မဟုတ္ပါ။
ေသျခင္းကင္းရန္အတြက္ အက်ိဳးစီးပြား အစစ္အမွန္ျဖစ္တဲ့ သီလ သမာဓိ ပညာတို႔ႏွင့္လည္း ဘာမွ် မသက္ဆိုင္ပါ။

ထို႔ျပင္ သပၸါယျဖစ္တဲ့ အစားအစာ, အဝတ္အ႐ုံ, ဥတု, ဣရိယာပုတ္မ်ားကိုေတာင္မွ မမွီဝဲေတာ့ဘဲ ကိုယ္ပင္ပန္းေအာင္ အားထုတ္တဲ့ အက်င့္ကလည္း ဒုတိယလမ္းမွား အဖို႔တစ္ပါး ျဖစ္ေပသည္။

ဒီကိုယ္ပင္ပန္းေအာင္ က်င့္မႈဟာလည္း ပင္ပန္းဆင္းရဲ႐ုံမွ်သာ ရွိပါသည္။
အရိယာသူျမတ္တို႔၏ အက်င့္ေကာင္းကား မဟုတ္ပါ။
အက်ိဳးစီးပြား အစစ္အမွန္ျဖစ္တဲ့ သီလ သမာဓိ ပညာတို႔ႏွင့္လည္း ဘာမွ် မသက္ဆိုင္ပါ။

၂ – မဇၥ်ိမပဋိပဒါ အလယ္လမ္း အက်င့္တရား

ရဟန္းတို႔ – ငါဘုရားသည္ အဲဒီ အဖို႔ႏွစ္ပါး လမ္းမွားႏွစ္သြယ္ကို မခ်ဥ္းမကပ္ဘဲ ေရွာင္ၾကဥ္ၿပီးလွ်င္ အလယ္လမ္းအက်င့္ကို သိျမင္လာၿပီး၊ ငါသိလာတဲ့ ဒီအလယ္လမ္း အက်င့္ဟာ ပညာမ်က္စိကိုလည္း ပြင့္လင္းေစပါသည္။
အသိဉာဏ္ကိုလည္း ျဖစ္ထြန္းေစပါသည္။
ကိေလသာၿငိမ္းဖို႔ အထူးသိဖို႔ ထိုးထြင္းသိဖို႔ နိဗၺာန္ကို မ်က္ေမွာက္ျပဳဖို႔လည္း ျဖစ္ပါေပသည္။

ရဟန္းတို႔ – ငါသိလာၿပီဆိုတဲ့ ထိုအလယ္လမ္းအက်င့္က ဘယ္ဟာလဲဆိုလွ်င္ အဂၤါရွစ္ပါးရွိတဲ့ ဤအရိယာမဂ္လမ္းပင္ ျဖစ္ေပသည္။

အဂၤါရွစ္ပါးဟူသည္မွာ –
(၁) သမၼာဒိ႒ိ – မွန္စြာ သိျမင္ျခင္း၊
(၂) သမၼာသကၤပၸ – မွန္စြာ ၾကံျခင္း၊
(၃) သမၼာဝါစာ – မွန္စြာ ေျပာဆိုျခင္း၊
(၄) သမၼာကမၼႏၲ – မွန္စြာ ျပဳလုပ္ျခင္း၊
(၅) သမၼာအာဇီဝ – မွန္စြာ အသက္ေမြးျခင္း၊
(၆) သမၼာဝါယာမ – မွန္စြာ အားထုတ္ျခင္း၊
(၇) သမၼာသတိ – မွန္စြာ အမွတ္ရျခင္း၊
(၈) သမၼာသမာဓိ – မွန္စြာ စူးစိုက္ တည္ၾကည္ျခင္း ဆိုတဲ့ ဤရွစ္ပါးပင္ ျဖစ္ေပသည္။

ရဟန္းတို႔ – ငါဘုရားသိလာတဲ့ “ဤမဂၢင္ရွစ္ရပ္ အလယ္လမ္း အက်င့္ျမတ္”သည္ ပညာမ်က္စိကိုလည္း ပြင့္လင္းေစပါသည္။
အသိဉာဏ္ကိုလည္း ျဖစ္ထြန္းေစပါသည္။
ကိေလသာၿငိမ္းဖို႔ အထူးသိဖို႔ ထိုးထြင္းသိဖို႔ နိဗၺာန္ကို မ်က္ေမွာက္ျပဳဖို႔လည္း ျဖစ္ပါေပသည္။

အဓိပၸာယ္ေဖာ္ျပခ်က္

ေဟာ … ဒီေနရာမွာေတာ့ ျမတ္စြာဘုရားရဲ႕ အလိုေတာ္ကို အနည္းငယ္ ဖြင့္ၿပီး ေျပာရလိမ့္မယ္။

ျမတ္စြာဘုရားဟာ အေလာင္းေတာ္ဘဝက အသက္ေတာ္ ၂၉-ႏွစ္တိုင္ေအာင္ ကာမသုခလႅိကလမ္းကို လိုက္ခဲ့တယ္။
ဒုကၠရစရိယာ က်င့္ေနတဲ့အခါမွာ အတၱကိလမထလမ္းကို လိုက္ခဲ့တယ္။
ေနာက္ကာလမွာ ထိုလမ္းမွားႏွစ္ခုလံုးကို ပယ္စြန္႔ၿပီး မဇၥ်ိမပဋိပဒါ ေခၚတဲ့ အလယ္လမ္းမွန္အတိုင္း က်င့္ၿပီး သမၼာသမၺဳဒၶ ဘုရားအျဖစ္သို႔ ေရာက္ေတာ္မူခဲ့တယ္။

ဒါကို ရည္ၿပီးေတာ့ “ဧေတ ေခါ ဘိကၡေဝ ဥေဘာ အေႏၲ အႏုပဂမၼ မဇၥ်ိမာ ပဋိပဒါ တထာဂေတန အဘိသမၺဳဒၶါ” = “ငါဘုရားသည္ အဲဒီအဖို႔ႏွစ္ပါး လမ္းမွားႏွစ္သြယ္ကို မခ်ဥ္းမကပ္ဘဲ ေရွာင္ၾကည္ၿပီးလွ်င္ အလယ္လမ္း အက်င့္ကို သိျမင္လာၿပီ ရဟန္းတို႔”ဟု ေဟာေတာ္မူခဲ့ပါတယ္။

ျမတ္စြာဘုရား သိလာတဲ့ မဇၥ်ိမပဋိပဒါ အလယ္လမ္းအက်င့္ဆိုတာဟာ မဂၢင္ရွစ္ပါးပင္ ျဖစ္ပါတယ္။
မဂၢင္ရွစ္ပါးထဲက “သမၼာဒိ႒ိ” တစ္ခုကို ေျပာလိုက္လွ်င္ သူရဲ႕ေနာက္ပါ အျခံအရံျဖစ္တဲ့ အဂၤါ ၇-ပါးကိုလည္း ေျပာၿပီးသား ျဖစ္သြားပါတယ္။

ဒါေၾကာင့္ သမၼာဒိ႒ိ တစ္ခုကိုပဲ အနည္းငယ္ ထုတ္ေဖာ္ၿပီး ေျပာျပမယ္။

အ႒ကထာမ်ားမွာ သမၼာဒိ႒ိ ၆-မ်ိဳး ေဝဘန္ျပထားပါတယ္။
(၁) ကမၼႆကတာသမၼာဒိ႒ိ
(၂) စ်ာနသမၼာဒိ႒ိ
(၃) ဝိပႆနာသမၼာဒိ႒ိ
(၄) မဂၢသမၼာဒိ႒ိ
(၅) ဖလသမၼာဒိ႒ိ
(၆) ပစၥေဝကၡဏာသမၼာဒိ႒ိ ဆိုတဲ့ ဒီေျခာက္ပါးပင္ ျဖစ္ပါတယ္။

ဒီအထဲမွာ ဖလသမၼာဒိ႒ိႏွင့္ ပစၥေဝကၡဏာသမၼာဒိ႒ိဆိုတာေတြကေတာ့ အရိယာမဂ္ရဲ႕ အက်ိဳးတရားမ်ား ျဖစ္ေနတဲ့အတြက္ ဒီမဇၥ်ိမပဋိပဒါ အက်င့္ထဲမွာ ထည့္သြင္းေျပာဖို႔ မလိုပါဘူး။
က်န္တဲ့ ၄-ပါးကိုသာ ေျပာဖို႔ လိုပါတယ္။

အဲဒီ ၄-ပါးထဲမွာ “ကမၼႆကတာသမၼာဒိ႒ိ”ဆိုတာ မိမိကိုယ္တိုင္ ျပဳထားတဲ့ ေကာင္းမႈကံ၊ မေကာင္းမႈကံ အားေလ်ာ္စြာ ေကာင္းက်ိဳးဆိုးက်ိဳးကို ခံစားရတယ္လို႔ ယံုၾကည္ သိျမင္တာကိုပဲ ဆိုလိုပါတယ္။

ဒီ ကံ, ကံ၏အက်ိဳးကို ယံုၾကည္ သိျမင္တဲ့ သမၼာဒိ႒ိဟာ အေရးႀကီးပါတယ္။
ဒီသမၼာဒိ႒ိအယူရွိပါမွ ဒါန သီလ စေသာ ေကာင္းမႈေတြ ေကာင္းေကာင္း ျဖစ္ပြားႏိုင္ပါတယ္။
ဘာဝနာကို အားထုတ္ၿပီး မဂ္ဖိုလ္ကိုလည္း ရႏိုင္ပါတယ္။
ဒါေၾကာင့္ မဂ္ဖိုလ္နိဗၺာန္ကို ရည္မွန္းၿပီး ဒါန သီလစေသာ ကုသိုလ္ကို ျပဳတိုင္း ျပဳတိုင္း ဒီ ကမၼႆကတာသမၼာဒိ႒ိဟာ သမၼာသကၤပၸစေသာ သူ႕အျခံအရံ မဂၢင္မ်ားႏွင့္တကြ ျဖစ္ပြားေနပါတယ္။
ဒီမဂၢင္တရားမ်ားရဲ႕ အစြမ္းေၾကာင့္ အဲဒီ ဒါန သီလကုသိုလ္မ်ားက ယခုဘဝလို မဂ္ဖိုလ္ရႏိုင္တဲ့ ဘဝေကာင္းကို ပို႔ေပးႏိုင္ပါတယ္။
ဒါေၾကာင့္ ဒီ “ကမၼႆကတာသမၼာဒိ႒ိကိုလည္း နိဗၺာန္ေရာက္ေၾကာင္း တရား”လို႔ မွတ္ယူရပါတယ္။

႐ူပစ်ာန္ အ႐ူပစ်ာန္မ်ားမွာ ပါတဲ့ ဉာဏ္ပညာကို စ်ာနသမၼာဒိ႒ိလို႔ ေခၚပါတယ္။
ဒီစ်ာနသမၼာဒိ႒ိဟာလည္း ဝိပႆနာရဲ႕ အေျခခံျဖစ္လွ်င္ နိဗၺာန္ေရာက္ေၾကာင္းတရား ျဖစ္ပါတယ္။
ယခု ေျပာခဲ့တဲ့အတိုင္း ကမၼႆကတာသမၼာဒိ႒ိႏွင့္ စ်ာနသမၼာဒိ႒ိဟာ မဂ္ဖိုလ္နိဗၺာန္ကို ရဖို႔ အေျခခံတရားမ်ား ျဖစ္ေနတဲ့အတြက္ ဒီသမၼာဒိ႒ိႏွစ္ပါးကို “မူလမဂၢင္”လို႔ မွတ္ရပါတယ္။

ဝိပႆနာသမၼာဒိ႒ိဆိုတာကေတာ့ ဝိပႆနာဉာဏ္ပါပဲ။
ဒီဝိပႆနာက ျပည့္စံုတဲ့အခါမွာ မဂၢသမၼာဒိ႒ိ ေခၚတဲ့ အရိယာမဂ္ဉာဏ္ ျဖစ္ေပၚလာပါတယ္။
ဒါေၾကာင့္ ဝိပႆနာသမၼာဒိ႒ိကို ပုဗၺဘာဂမဂၢင္လို႔လည္း ေခၚရပါတယ္။
အရိယာမဂ္ရဲ႕ ေရွ႕သြားမဂၢင္မို႔ ေရွ႕ပိုင္းမဂၢင္လို႔ ဆိုလိုပါတယ္။

ဝိပႆနာဆိုတာ ဒြါရ ၆-ပါးမွာ ထင္ေပၚလာသမွ် ႐ုပ္နာမ္ေတြကို ႐ႈမွတ္ၿပီးေတာ့ အနိစၥ ဒုကၡ အနတၱသေဘာကို အမွန္အတိုင္း သိတဲ့ ဉာဏ္ပင္ ျဖစ္ပါတယ္။
ဒါေၾကာင့္ ဝိပႆနာဉာဏ္နဲ႔ ဒီလို သေဘာမွန္ကို သိေနလွ်င္ သာယာဖြယ္ အာ႐ုံႏွင့္ ေတြ႕ရေသာ္လည္း သာယာမႈ ရာဂ မျဖစ္ေတာ့ဘဲ ၿငိမ္းေနပါတယ္။
ဒီလို သာယာမႈ ၿငိမ္းေနတဲ့အတြက္ သံုးေဆာင္သင့္တဲ့ ဆြမ္း သကၤန္း စသည္တို႔ကို သံုးေဆာင္ေသာ္လည္း ကာမခ်မ္းသာကို သာယာ ခံစားတဲ့ ကာမသုခလႅိကာႏုေယာဂလည္း မျဖစ္ဘူး။
လံုးလံုး မသံုးေဆာင္ဘဲ ေနတာ မဟုတ္လို႔ ကိုယ္ပင္ပန္းေအာင္ က်င့္တဲ့ အတၱကိလမထာႏုေယာဂလည္း မျဖစ္ဘူး။

ဒါေၾကာင့္ ကိုယ္မပင္ပန္းရေအာင္ သံုးေဆာင္သင့္တဲ့ ဆြမ္း သကၤန္း စသည္ကိုလည္း သံုးေဆာင္ရမယ္။
သံုးေဆာင္တဲ့အခါမွာလည္း ကိေလသာ မျဖစ္ရေအာင္ ဝိပႆနာသမၼာဒိ႒ိနဲ႔ ႐ႈ႐ႈၿပီး သံုးေဆာင္ရမယ္ဆိုတဲ့ ဒီအက်င့္လမ္းဟာ အတၱကိလမထလမ္းလို တင္းလြန္းတာလည္း မဟုတ္ဘူး။ ကာမသုခလႅိကလမ္းလို ေလ်ာ့လြန္းတာလည္း မဟုတ္ဘူး။
ဒီလုိ မေလ်ာ့လြန္း မတင္းလြန္း အလယ္အလတ္ ျဖစ္ေနတဲ့အတြက္ မဇၥ်ိမပဋိပဒါလမ္းလို႔ ေခၚရပါတယ္။
ဒီ မဇၥ်ိမပဋိပဒါ နည္းလမ္းအရ ဒြါရ ၆-ပါးမွာ ေပၚလာသမွ် အာ႐ုံေတြကို ႐ႈ႐ႈေနလွ်င္ ႐ႈတိုင္း ႐ႈတိုင္း သမၼာဒိ႒ိမဂၢင္ဟာ သူ႕အျခံအရံ မဂၢင္မ်ားႏွင့္တကြ ျဖစ္ပြားေနပါတယ္။
ဒီလို ျဖစ္ပြားလို႔ ဝိပႆနာမဂၢင္က ျပည့္စံုတဲ့အခါမွာ အရိယာမဂၢင္မ်ား ျဖစ္ေပၚၿပီး ေသျခင္းကင္းတဲ့ နိဗၺာန္ကို မ်က္ေမွာက္ေတြ႕ကာ သစၥာေလးပါးကို သိျမင္ရပါတယ္။
ဒါေၾကာင့္ ဒီမဇၥိမပဋိပဒါ အက်င့္ျဖင့္ ကိုယ္ေတာ္တိုင္ သိျမင္လာခဲ့တဲ့ သစၥာေလးပါးကို ဒီလို ထုတ္ေဖာ္ၿပီး ေဟာေတာ္မူပါတယ္။

၃- ဒုကၡသစၥာ

ရဟန္းတို႔ – ဤသည္ကား အရိယာတို႔ သိအပ္တဲ့ ဆင္းရဲအမွန္ ျဖစ္ေပသည္။

ဘဝသစ္ျဖစ္ျခင္းလည္း ဆင္းရဲပင္၊
အိုျခင္းလည္း ဆင္းရဲပင္၊
နာျခင္းလည္း ဆင္းရဲပင္၊
ေသျခင္းလည္း ဆင္းရဲပင္၊
မခ်စ္မႏွစ္သက္အပ္တဲ့ အာ႐ုံဝတၳဳမ်ား ပုဂၢိဳလ္မ်ားႏွင့္ ေတြ႕ဆံုရျခင္းလည္း ဆင္းရဲပင္၊
ခ်စ္ခင္ႏွစ္သက္အပ္တဲ့ အာ႐ုံဝတၳဳမ်ား ပုဂၢိဳလ္မ်ားႏွင့္ ကြဲကြာရျခင္းလည္း ဆင္းရဲပင္၊
အလိုရွိတာကို မရျခင္း, မရႏိုင္တာကို လိုခ်င္ျခင္းသည္လည္း ဆင္းရဲပင္၊
အက်ဥ္းခ်ဳပ္အားျဖင့္ဆိုလွ်င္ ငါ, ငါ့ဥစၥာဟု ထင္မွတ္ စြဲလမ္းႏိုင္တဲ့ ခႏၶာငါးပါး ႐ုပ္နာမ္မ်ားသည္ ဆင္းရဲခ်ည္းပင္ ျဖစ္သည္။

၄ – သမုဒယသစၥာ

ရဟန္းတို႔ – ဤသည္ကား အရိယာတို႔ သိအပ္တဲ့ ဆင္းရဲျဖစ္ပြားေၾကာင္း အမွန္ ျဖစ္ေပသည္။

အၾကင္ တဏွာသည္ တဖန္ ဘဝသစ္ကို ျဖစ္ေပၚေစတတ္၏။
ႏွစ္သက္ တပ္စြဲျခင္း သေဘာရွိ၏။
ထိုထို ရရာအာ႐ုံ ရရာဘဝတို႔၌ ႏွစ္သက္ေပ်ာ္ေမြ႕လ်က္ ရွိ၏။
ထိုတဏွာမွာ သ႐ုပ္အားျဖင့္ –
ကာမဂုဏ္၌ တပ္မက္ေသာ တဏွာ၊
ဘဝ၌ တပ္မက္ေသာ တဏွာ၊
သူ႔အလိုလို ဘဝျပတ္ျခင္း၌ တပ္မက္ေသာ တဏွာ ဟူ၍ ၃-ပါး အျပား ရွိ၏။

ဤတဏွာသည္ ဆင္းရဲျဖစ္ပြားေၾကာင္း အမွန္ ျဖစ္ေပသည္။

၅ – နိေရာဓသစၥာ

ရဟန္းတို႔ – ဤသည္ကား အရိယာတို႔ သိအပ္တဲ့ ဆင္းရဲခ်ဳပ္ၿငိမ္းရာအမွန္ ျဖစ္ေပသည္။

၎မွာ ယင္း တဏွာ ၃-ပါး၏ အႂကြင္းမဲ့ ပ်က္ျပယ္ ခ်ဳပ္ၿငိမ္းသြားျခင္း၊ ယင္းတဏွာကို စြန္႔ျခင္း၊ လြတ္ထြက္ စြန္႔ျခင္း၊ ယင္းတဏွာမွ လြတ္ေျမာက္ျခင္း၊ ယင္းတဏွာျဖင့္ မၿငိတြယ္ျခင္းပင္ ျဖစ္ေပသည္။

၆ – မဂၢသစၥာ

ရဟန္းတို႔ – ဤသည္ကား အရိယာတို႔ သိအပ္တဲ့ ဆင္းရဲခ်ဳပ္ၿငိမ္းရာသို႔ ဆိုက္ေရာက္သြားတဲ့ အက်င့္ လမ္းမွန္အစစ္ ျဖစ္ေပသည္။

၎မွာ အဂၤါရွစ္ပါးရွိတဲ့ ဤအရိယာမဂ္ပင္ ျဖစ္ေပသည္။
အဂၤါရွစ္ပါးမွာ –
(၁) မွန္စြာ သိျမင္ျခင္း၊
(၂) မွန္စြာ ၾကံျခင္း၊
(၃) မွန္စြာ ေျပာဆိုျခင္း၊
(၄) မွန္စြာ ျပဳလုပ္ျခင္း၊
(၅) မွန္စြာ အသက္ေမြးျခင္း၊
(၆) မွန္စြာ အားထုတ္ျခင္း၊
(၇) မွန္စြာ အမွတ္ရျခင္း၊
(၈) မွန္စြာ စူးစိုက္ တည္ၾကည္ျခင္းတို႔ပင္ ျဖစ္သည္။

အဓိပၸာယ္ေဖာ္ျပခ်က္

ယခု ေျပာျပခဲ့တဲ့ စကားရပ္မ်ားျဖင့္ ကိုယ္ေတာ္တိုင္ သိျမင္လာတဲ့ သစၥာေလးပါးကို ေဖာ္ျပပါတယ္။

ဒီလို သိရာမွာ သစၥာေလးပါးရဲ႕ သေဘာသဘာဝ အသီးသီးကို သိတဲ့ သစၥဉာဏ္က ၄-ပါး၊ ျပဳသင့္တဲ့ကိစၥ ၄-ပါးကို သိတဲ့ ကိစၥဉာဏ္က ၄-ပါး၊ ကိစၥ ၄-ပါးလံုး ၿပီးစီးေၾကာင္းကို ျပန္လွည့္ ဆင္ျခင္တဲ့ ကတဉာဏ္က ၄-ပါးအားျဖင့္ ဉာဏ္ ၁၂-ပါး ပါဝင္ေနပါတယ္။

အဲဒီဉာဏ္ ၁၂-ပါး ျဖစ္ပံုကို ဒီလို ဆက္လက္ၿပီး ေဟာသြားျပန္ပါတယ္။

၇ – ဒုကၡသစၥာ၌ သစၥဉာဏ္

“ဤသည္ကား အရိယာတို႔ သိအပ္တဲ့ ဆင္္းရဲမွန္ ျဖစ္သည္”ဟု ငါ့မွာ ေရွးက မၾကားဖူးေသးတဲ့ တရားမ်ားအေပၚမွာ –

ပညာမ်က္စိ ျဖစ္ေပၚခဲ့ၿပီ၊
အသိဉာဏ္ ျဖစ္ေပၚခဲ့ၿပီ၊
အျပားအားျဖင့္ သိတဲ့ ပညာ ျဖစ္ေပၚခဲ့ၿပီ၊
ထင္ရွားစြာ သိတဲ့ ဝိဇၨာဉာဏ္ ျဖစ္ေပၚခဲ့ၿပီ၊
ဉာဏ္အလင္းေရာင္ ျဖစ္ေပၚခဲ့ေပၿပီ ရဟန္းတို႔။

၈ – ဒုကၡသစၥာ၌ ကိစၥဉာဏ္

“ထိုအရိယာတို႔ သိအပ္တဲ့ ဆင္းရဲမွန္တရားကို ပိုင္းျခား၍ သိသင့္သည္”ဟု ငါ့မွာ ေရွးက မၾကားဖူးေသးတဲ့ တရားမ်ားအေပၚမွာ –

ပညာမ်က္စိ ျဖစ္ေပၚခဲ့ၿပီ၊
အသိဉာဏ္ ျဖစ္ေပၚခဲ့ၿပီ၊
အျပားအားျဖင့္ သိတဲ့ ပညာ ျဖစ္ေပၚခဲ့ၿပီ၊
ထင္ရွားစြာ သိတဲ့ ဝိဇၨာဉာဏ္ ျဖစ္ေပၚခဲ့ၿပီ၊
ဉာဏ္အလင္းေရာင္ ျဖစ္ေပၚခဲ့ေပၿပီ ရဟန္းတို႔။

၉ – ဒုကၡသစၥာ၌ ကတဉာဏ္

“ထိုအရိယာတို႔ သိအပ္တဲ့ ဆင္းရဲမွန္တရားကို ပိုင္းျခား၍ သိၿပီးၿပီ”ဟု ငါ့မွာ ေရွးက မၾကားဖူးေသးတဲ့ တရားမ်ားအေပၚမွာ –

ပညာမ်က္စိ ျဖစ္ေပၚခဲ့ၿပီ၊
အသိဉာဏ္ ျဖစ္ေပၚခဲ့ၿပီ၊
အျပားအားျဖင့္ သိတဲ့ ပညာ ျဖစ္ေပၚခဲ့ၿပီ၊
ထင္ရွားစြာ သိတဲ့ ဝိဇၨာဉာဏ္ ျဖစ္ေပၚခဲ့ၿပီ၊
ဉာဏ္အလင္းေရာင္ ျဖစ္ေပၚခဲ့ေပၿပီ ရဟန္းတို႔။

၁၀ – သမုဒယသစၥာ၌ သစၥဉာဏ္

“ဤအရိယာတို႔ သိအပ္တဲ့ ဆင္းရဲျဖစ္ပြားေၾကာင္း တရားမွန္ ျဖစ္သည္”ဟု ငါ့မွာ ေရွးက မၾကားဖူးေသးတဲ့ တရားမ်ားအေပၚမွာ –

ပညာမ်က္စိ ျဖစ္ေပၚခဲ့ၿပီ၊
အသိဉာဏ္ ျဖစ္ေပၚခဲ့ၿပီ၊
အျပားအားျဖင့္ သိတဲ့ ပညာ ျဖစ္ေပၚခဲ့ၿပီ၊
ထင္ရွားစြာ သိတဲ့ ဝိဇၨာဉာဏ္ ျဖစ္ေပၚခဲ့ၿပီ၊
ဉာဏ္အလင္းေရာင္ ျဖစ္ေပၚခဲ့ေပၿပီ ရဟန္းတို႔။

၁၁ – သမုဒယသစၥာ၌ ကိစၥဉာဏ္

“ထိုအရိယာတို႔ သိအပ္တဲ့ ဆင္းရဲျဖစ္ပြားေၾကာင္း တရားမွန္ကို ပယ္သင့္သည္”ဟု ငါ့မွာ ေရွးက မၾကားဖူးေသးတဲ့ တရားမ်ားအေပၚမွာ –

ပညာမ်က္စိ ျဖစ္ေပၚခဲ့ၿပီ၊
အသိဉာဏ္ ျဖစ္ေပၚခဲ့ၿပီ၊
အျပားအားျဖင့္ သိတဲ့ ပညာ ျဖစ္ေပၚခဲ့ၿပီ၊
ထင္ရွားစြာ သိတဲ့ ဝိဇၨာဉာဏ္ ျဖစ္ေပၚခဲ့ၿပီ၊
ဉာဏ္အလင္းေရာင္ ျဖစ္ေပၚခဲ့ေပၿပီ ရဟန္းတို႔။

၁၂ – သမုဒယသစၥာ၌ ကတဉာဏ္

“ထိုအရိယာတို႔ သိအပ္တဲ့ ဆင္းရဲျဖစ္ပြားေၾကာင္း တရားမွန္ကို ပယ္ၿပီးၿပီ”ဟု ငါ့မွာ ေရွးက မၾကားဖူးေသးတဲ့ တရားမ်ားအေပၚမွာ –

ပညာမ်က္စိ ျဖစ္ေပၚခဲ့ၿပီ၊
အသိဉာဏ္ ျဖစ္ေပၚခဲ့ၿပီ၊
အျပားအားျဖင့္ သိတဲ့ ပညာ ျဖစ္ေပၚခဲ့ၿပီ၊
ထင္ရွားစြာ သိတဲ့ ဝိဇၨာဉာဏ္ ျဖစ္ေပၚခဲ့ၿပီ၊
ဉာဏ္အလင္းေရာင္ ျဖစ္ေပၚခဲ့ေပၿပီ ရဟန္းတို႔။

၁၃ – နိေရာဓသစၥာ၌ သစၥဉာဏ္

“ဤသည္ကား အရိယာတို႔ သိအပ္တဲ့ ဆင္းရဲခ်ဳပ္ၿငိမ္းရာ တရားမွန္ ျဖစ္သည္”ဟု ငါ့မွာ ေရွးက မၾကားဖူးေသးတဲ့ တရားမ်ားအေပၚမွာ –

ပညာမ်က္စိ ျဖစ္ေပၚခဲ့ၿပီ၊
အသိဉာဏ္ ျဖစ္ေပၚခဲ့ၿပီ၊
အျပားအားျဖင့္ သိတဲ့ ပညာ ျဖစ္ေပၚခဲ့ၿပီ၊
ထင္ရွားစြာ သိတဲ့ ဝိဇၨာဉာဏ္ ျဖစ္ေပၚခဲ့ၿပီ၊
ဉာဏ္အလင္းေရာင္ ျဖစ္ေပၚခဲ့ေပၿပီ ရဟန္းတို႔။

၁၄ – နိေရာဓသစၥာ၌ ကိစၥဉာဏ္

“ထိုအရိယာတို႔ သိအပ္တဲ့ ဆင္းရဲခ်ဳပ္ၿငိမ္းရာ တရားမွန္ကို မ်က္ေမွာက္ျပဳသင့္သည္”ဟု ငါ့မွာ ေရွးက မၾကားဖူးေသးတဲ့ တရားမ်ားအေပၚမွာ –

ပညာမ်က္စိ ျဖစ္ေပၚခဲ့ၿပီ၊
အသိဉာဏ္ ျဖစ္ေပၚခဲ့ၿပီ၊
အျပားအားျဖင့္ သိတဲ့ ပညာ ျဖစ္ေပၚခဲ့ၿပီ၊
ထင္ရွားစြာ သိတဲ့ ဝိဇၨာဉာဏ္ ျဖစ္ေပၚခဲ့ၿပီ၊
ဉာဏ္အလင္းေရာင္ ျဖစ္ေပၚခဲ့ေပၿပီ ရဟန္းတို႔။

၁၅ – နိေရာဓသစၥာ၌ ကတဉာဏ္

“ထိုအရိယာတို႔ သိအပ္တဲ့ ဆင္းရဲခ်ဳပ္ၿငိမ္းရာ တရားမွန္ကို မ်က္ေမွာက္ျပဳၿပီးၿပီ”ဟု ငါ့မွာ ေရွးက မၾကားဖူးေသးတဲ့ တရားမ်ားအေပၚမွာ –

ပညာမ်က္စိ ျဖစ္ေပၚခဲ့ၿပီ၊
အသိဉာဏ္ ျဖစ္ေပၚခဲ့ၿပီ၊
အျပားအားျဖင့္ သိတဲ့ ပညာ ျဖစ္ေပၚခဲ့ၿပီ၊
ထင္ရွားစြာ သိတဲ့ ဝိဇၨာဉာဏ္ ျဖစ္ေပၚခဲ့ၿပီ၊
ဉာဏ္အလင္းေရာင္ ျဖစ္ေပၚခဲ့ေပၿပီ ရဟန္းတို႔။

၁၆ – မဂၢသစၥာ၌ သစၥဉာဏ္

“ဤသည္ကား ဆင္းရဲခ်ဳပ္ၿငိမ္းရာသို႔ ဆိုက္ေရာက္သြားတဲ့ အရိယာတို႔ သိအပ္တဲ့ အက်င့္လမ္းမွန္ ျဖစ္သည္”ဟု ငါ့မွာ ေရွးက မၾကားဖူးေသးတဲ့ တရားမ်ားအေပၚမွာ –

ပညာမ်က္စိ ျဖစ္ေပၚခဲ့ၿပီ၊
အသိဉာဏ္ ျဖစ္ေပၚခဲ့ၿပီ၊
အျပားအားျဖင့္ သိတဲ့ ပညာ ျဖစ္ေပၚခဲ့ၿပီ၊
ထင္ရွားစြာ သိတဲ့ ဝိဇၨာဉာဏ္ ျဖစ္ေပၚခဲ့ၿပီ၊
ဉာဏ္အလင္းေရာင္ ျဖစ္ေပၚခဲ့ေပၿပီ ရဟန္းတို႔။

၁၇ – မဂၢသစၥာ၌ ကိစၥဉာဏ္

“ထိုဆင္းရဲခ်ဳပ္ၿငိမ္းရာသို႔ ဆိုက္ေရာက္သြားတဲ့ အရိယာတို႔ သိအပ္တဲ့ အက်င့္လမ္းမွန္ကို မိမိသႏၲာန္၌ ျဖစ္ပြားေစသင့္သည္”ဟု ငါ့မွာ ေရွးက မၾကားဖူးေသးတဲ့ တရားမ်ားအေပၚမွာ –

ပညာမ်က္စိ ျဖစ္ေပၚခဲ့ၿပီ၊
အသိဉာဏ္ ျဖစ္ေပၚခဲ့ၿပီ၊
အျပားအားျဖင့္ သိတဲ့ ပညာ ျဖစ္ေပၚခဲ့ၿပီ၊
ထင္ရွားစြာ သိတဲ့ ဝိဇၨာဉာဏ္ ျဖစ္ေပၚခဲ့ၿပီ၊
ဉာဏ္အလင္းေရာင္ ျဖစ္ေပၚခဲ့ေပၿပီ ရဟန္းတို႔။

၁၈ – မဂၢသစၥာ၌ ကတဉာဏ္

“ထိုဆင္းရဲခ်ဳပ္ၿငိမ္းရာသို႔ ဆိုက္ေရာက္သြားတဲ့ အရိယာတို႔ သိအပ္တဲ့ အက်င့္လမ္းမွန္ကို မိမိသႏၲာန္၌ ပြားေစၿပီးၿပီ”ဟု ငါ့မွာ ေရွးက မၾကားဖူးေသးတဲ့ တရားမ်ားအေပၚမွာ –

ပညာမ်က္စိ ျဖစ္ေပၚခဲ့ၿပီ၊
အသိဉာဏ္ ျဖစ္ေပၚခဲ့ၿပီ၊
အျပားအားျဖင့္ သိတဲ့ ပညာ ျဖစ္ေပၚခဲ့ၿပီ၊
ထင္ရွားစြာ သိတဲ့ ဝိဇၨာဉာဏ္ ျဖစ္ေပၚခဲ့ၿပီ၊
ဉာဏ္အလင္းေရာင္ ျဖစ္ေပၚခဲ့ေပၿပီ ရဟန္းတို႔။

၁၉ – ေရွးက ဘုရားျဖစ္ေၾကာင္း ဝန္မခံခဲ့ပံု

ရဟန္းတို႔ – ဤအရိယသစၥာ ၄-ပါး၌ ယခု ေျပာခဲ့ၿပီးတဲ့အတိုင္း အျပန္ ၃-ပါး၊ အျခင္းအရာ ၁၂-ပါး ရွိတဲ့ ယထာဘူတဉာဏ္အျမင္ ငါ့မွာ ေကာင္းေကာင္း မစင္ၾကယ္ေသးသမွ် ကာလပတ္လံုး “အလြန္အကဲမရွိ အျမတ္ဆံုးျဖစ္တဲ့ သမၼာသေမၺာဓိဉာဏ္=ဘုရားဉာဏ္ကို ငါရၿပီ၊ ငါဘုရားျဖစ္ၿပီ”ဟု ဝန္မခံခဲ့ေသးပါ ရဟန္းတို႔။

၂၀ – ယခုမွ ဘုရားျဖစ္ေၾကာင္း ဝန္ခံပံု

ရဟန္းတို႔ – ငါ့မွာ ဤအရိယသစၥာ ၄-ပါး၌ ယခုေျပာခဲ့ၿပီးတဲ့အတိုင္း အျပန္ ၃-ပါး၊ အျခင္းအရာ ၁၂-ပါး ရွိတဲ့ ယထာဘူတဉာဏ္အျမင္ ေကာင္းစြာ သန္႔ရွင္း စင္ၾကယ္ၿပီးတဲ့အခါက်မွသာလွ်င္ နတ္ႏွင့္တကြ မာရ္နတ္ႏွင့္တကြ ျဗဟၼာႏွင့္တကြျဖစ္ေသာ ေလာကႀကီးထဲ၌ ရဟန္း၊ ပုဏၰားႏွင့္တကြ နတ္လူတို႔ႏွင့္တကြျဖစ္ေသာ သတၱဝါမ်ားထဲ၌ အလြန္အကဲမရွိ အျမတ္ဆံုးျဖစ္တဲ့ သမၼာသေမၺာဓိ=ဘုရားဉာဏ္ကို ငါရၿပီ၊ ငါဘုရားျဖစ္ၿပီဟု ဝန္ခံခဲ့ပါသည္ ရဟန္းတို႔။

အႏုသေႏၶစကား

ဒီလို ဝန္ခံရာမွာလည္း ပစၥေဝကၡဏာဉာဏ္နဲ႔ ဆင္ျခင္ၿပီးေတာ့ အတိအက် မွန္ကန္စြာ သိၿပီး ျဖစ္ေၾကာင္းကို ထပ္ေလာင္းၿပီး နိဂံုးခ်ဳပ္အေနနဲ႔ ဒီလို မိန္႔ၾကားေတာ္မူျပန္ပါတယ္။

၂၁ – ပစၥေဝကၡဏာဉာဏ္ျဖင့္ သိပံု

“ငါ၏ ကိေလသာမွ လြတ္ေျမာက္မႈဟာ တဒဂၤလြတ္ျခင္း, ဝိကၡမ႓နလြတ္ျခင္း မဟုတ္ဘဲ သမုေစၧဒလြတ္ျခင္း, ပဋိပႆဒၶိလြတ္ျခင္း ျဖစ္၍ ဘယ္ေသာအခါမွ် မပ်က္ႏိုင္ေတာ့ၿပီ။
ယခု လက္ရွိဘဝဟာ အဆံုးစြန္ေသာဘဝ ျဖစ္ေပသည္။
ယခုအခါ တဖန္ျဖစ္ေပၚမည့္ ဘဝသစ္ ငါ့မွာ မရွိေတာ့ၿပီ”ဟု ဆင္ျခင္ၿပီး မွန္ကန္စြာ သိျမင္တဲ့ ပစၥေဝကၡဏာဉာဏ္အျမင္လည္း ငါ့မွာ ျဖစ္ေပၚခဲ့ၿပီ ရဟန္းတုိ႔ဟု မိန္႔ေတာ္မူကာ ဓမၼစၾကာတရားေဒသနာေတာ္ႀကီးကို အၿပီးသတ္ နိဂံုးခ်ဳပ္ေတာ္မူခဲ့ပါသည္။

အရွင္ေကာ႑ည ေသာတာပန္ျဖစ္ပံု (အက်ိဳးျပစကား)

ထိုစဥ္အခါက ဒီဓမၼစၾကာတရားေတာ္ႀကီးကို ၾကားနာရတဲ့အတြက္ ျဗဟၼာ ၁၈-ကုေဋႏွင့္ အတိုင္းမသိ မ်ားစြာေသာ နတ္မ်ား မဂ္ဖိုလ္တရားထူးကို ရသြားၾကပါတယ္။

လူသားျဖစ္တဲ့ ပၪၥဝဂၢီရဟန္းငါးဦးထဲက အရွင္ေကာ႑ညမွာ “ျဖစ္ေပၚတဲ့ တရားဟူသမွ်ဟာ ခ်ဳပ္ဆံုးျခင္း သေဘာရွိတာခ်ည္းပဲ”လို႔ သိျမင္တဲ့ တရားမ်က္စိ ေခၚ “ေသာတာပတၱိဉာဏ္” ျဖစ္ေပၚၿပီး “ေသာတာပန္” ျဖစ္သြားပါတယ္။

ျမတ္စြာဘုရား ဥဒါန္းက်ဴးပံု

ဒီလို အရွင္ေကာ႑ညမွာ တရားမ်က္စိပြင့္ၿပီး ေသာတာပန္ျဖစ္သြားတာကို ျမင္ေတာ္မူတဲ့အတြက္ ျမတ္စြာဘုရားက “အညာသိ ဝတ ေဘာ ေကာ႑ေညာ၊ အညာသိ ဝတ ေဘာ ေကာ႑ေညာ” = “ေကာ႑ည သိသြားေပၿပီ အခ်င္းတို႔၊ ေကာ႑ည သိသြားေပၿပီ အခ်င္းတို႔”ဟု ပီတိ ေသာမနႆအစြမ္းျဖင့္ ဥဒါန္းက်ဴးေတာ္မူခဲ့ပါတယ္။

ဧဟိဘိကၡဳ ရဟန္းအျဖစ္ ရပံု

ထိုအခါမွ အရွင္ေကာ႑ညက ျမတ္စြာဘုရားထံမွာ ရဟန္းအျဖစ္ကို ေလွ်ာက္ေတာင္းပါတယ္။

ျမတ္စြာဘုရားက “ဧဟိ ဘိကၡဳ သြာကၡာေတာ ဓေမၼာ၊ စရ ျဗဟၼစရိယံ သမၼာ ဒုကၡႆ အႏၲကိရိယာထ” = “လာေလာ့ ရဟန္း၊ တရားေတာ္မွာ ေကာင္းမြန္ မွန္ကန္စြာ ေဟာထားတဲ့ သြာကၡာတ တရားေတာ္ ျဖစ္သည္။ အမွန္စင္စစ္ ဆင္းရဲကုန္ဆံုးျခင္းကို ျပဳႏိုင္ေအာင္ ျမတ္ေသာ အက်င့္ကို က်င့္လွည့္ပါေလာ့”ဟု ေခၚေတာ္မူကာ ဧဟိဘိကၡဳ ရဟန္းအျဖစ္နဲ႔ ရဟန္းျပဳေပးေတာ္မူခဲ့ပါတယ္။

ကဲ … တရားေတာ္ကို အဆံုးသတ္ေတာ့မယ္။
ဒီဓမၼစၾကာတရားေဒသနာေတာ္မွာ ေဖာ္ျပထားတဲ့ မဂၢင္ရွစ္တန္ မဇၥ်ိမပဋိပဒါ အက်င့္လမ္းမွန္ကို မွန္ကန္စြာ က်င့္ႏိုင္ၾက၍ အရိယသစၥာေလးတန္ တရားမွန္ကို အလ်င္အျမန္ သိျမင္ၾကပါေစသတည္း။