The Simile of Skyscraper
by Professor U Pe Maung Tin

ကၽြႏု္ပ္သည္ အေမရိကန္ျပည္ ခ်ီကာဂိုတကၠသိုလ္တြင္ ပါဠိႏွင့္ ေထရဝါဒ ဗုဒၶဘာသာအေၾကာင္း သင္ၾကားပို႔ခ်ရန္ ဧည့္ပါေမာကၡအျဖစ္ ၁၉၅၇-၅၉ ပညာသင္ႏွစ္ ၂-ႏွစ္တာမွ် ေဆာင္႐ြက္ခဲ့ရသည္။

ခ်ီကာဂိုတကၠသိုလ္သုိ႔ ေအာက္တိုဘာလ ၁ ရက္ေန႔ ေရာက္ရွိသြားရာ ကၽြႏု္ပ္ပို႔ခ်ရမည့္ ဗုဒၶဘာသာအတန္းတြင္ ရန္ကုန္တကၠသိုလ္မွာကဲ့သို႔ ေက်ာင္းသားသစ္မ်ားကို မေတြ႕ရဘဲ ဘြဲ႕လြန္ေက်ာင္းသားမ်ားႏွင့္ သုေတသနသမားမ်ားသာ ပါဝင္ေၾကာင္း ေတြ႕ရွိရသည္။ ထို႔ထက္ ကၽြႏု္ပ္အဖို႔ အံ့အားသင့္ရသည္မွာ ဗုဒၶဘာသာကို စိတ္ပါဝင္စားေသာ တကၠသိုလ္ဆရာ ႏွစ္ေယာက္ သံုးေယာက္ ကၽြႏု္ပ္၏ အတန္းတြင္ ပါဝင္ေနျခင္း ျဖစ္၏။

ဒုကၡသစၥာ (ဆင္းရဲျခင္းအမွန္) တရားကို မူတည္၍ ေဟာၾကားအပ္ေသာ ဓမၼစၾကာတရားေတာ္ကား ဗုဒၶကိုယ္ေတာ္တိုင္ ပထမဆံုး ေဟာေျပာျပသည့္ တရားဓမၼ ျဖစ္၍ ကၽြႏု္ပ္၏ အတန္းတြင္လည္း ဓမၼစၾကာကပင္ စတင္ရေပမည္။ ဓမၼစၾကာကို ပို႔ခ်မည္ဆိုေသာ္ ဆင္းရဲျခင္း၏ သေဘာအဓိပၸာယ္ကို အေျခခံသိရွိေအာင္ ရွင္းျပရန္ လုိေပမည္။

ဣဒံ ေခါပန ဘိကၡေဝ ဒုကၡံ အရိယ သစၥံ၊
ဇာတိပိဒုကၡာ၊ ဇရာပိဒုကၡာ၊
ဗ်ာဒိပိဒုေကၡာ၊ မရဏမၸိဒုကၡံ၊
အပၸိေယဟိ သမၸေယာေဂါ ဒုေကၡာ၊
ပိေယဟိ ဝိပၸေယာေဂါ ဒုေကၡာ၊
ယမၸိစၧံ နလမ႓တိ တမၸိဒုကၡံ၊
သံ ခိေတၱန ပၪၥဳပါဒါနကၡႏၶာ ဒုကၡာ။

ဤပါဠိေတာ္ကို ရန္ကုန္တကၠသိုလ္တြင္ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ အဂၤလိပ္လိုျဖစ္ေစ၊ ျမန္မာလိုျဖစ္ေစ ပို႔ခ်ခဲ့ေပါင္း မ်ားလွေလၿပီ။ အခက္အခဲ မရွိခဲ့။
ထိုစဥ္က ကၽြႏု္ပ္အတန္းမ်ားရွိ ေက်ာင္းသားအားလံုးလိုလိုသည္ ဗုဒၶဘာသာဝင္မ်ားျဖစ္ၾကသည့္အတိုင္း ဗုဒၶတရားကို နားမေဝးၾကေပ။
ယခု ခ်ီကာဂိုတကၠသိုလ္တြင္မူ ဆင္းရဲျခင္း၏ အေၾကာင္းခံ အမွန္တရားမ်ားကို တပင္တပန္း အားထုတ္ ရွင္းလင္းျပသည့္တိုင္ေအာင္ ဘဝင္မက်ႏိုင္ဟန္ ရွိေနပံုကို ေတြ႕ရသည္။
သင္ခန္းစာ ႏွစ္ခ်ိန္ သံုးခ်ိန္မွ် ပို႔ခ်ၿပီးသည္အထိ ဤအတိုင္းပင္ ရွိေနၾကေသးေၾကာင္း သူတို႔၏ မ်က္ႏွာမ်ားက အထင္းသား ေဖာ္ျပေနသည္။
ဤအတြက္ ကၽြႏု္ပ္မွာ စိတ္ပ်က္ရ၏။
မိ႐ိုးဖလာ အေျခခံခ်င္း၊ ယဥ္ေက်းမႈ အေျခခံခ်င္း၊ လူမႈပတ္ဝန္းက်င္ အေျခခံခ်င္း မတူညီၾကသည့္ အခ်က္ကို ထည့္သြင္းစဥ္းစားလ်က္ ရန္ကုန္တကၠသိုလ္တြင္ သင္သလို ခ်ီကာဂိုတကၠသိုလ္တြင္ သင္ၾကားရန္ မသင့္ဟု ကၽြႏ္ုပ္ ၾကိဳ၍ ျမင္ထားၿပီး ျဖစ္သျဖင့္လည္း စိတ္ပ်က္မိရျပန္၏။
သို႔ျဖစ္ရာ ဆင္းရဲျခင္း၏ သေဘာတရားမ်ားကို အဘယ့္ေၾကာင့္ ကၽြႏု္ပ္၏ အတန္းသားမ်ား ဘဝင္မက် ျဖစ္ေနၾကသည္ကို ကၽြႏု္ပ္ အေၾကာင္းရွာရေတာ့မည္။

ကၽြႏ္ုပ္ ေတြ႕ရွိမိသည့္ အေၾကာင္းမွာ ဤသို႔ ျဖစ္၏။
သူတို႔အဖို႔ ကိုယ္၏ ဆင္းရဲျခင္း၊ စိတ္၏ ဆင္းရဲျခင္း တစံုတရာ ၾကံဳလာရလွ်င္ ထိုဆင္းရဲျခင္းတို႔ကို ဖယ္ရွားပစ္ျခင္းျဖင့္သာ ခ်မ္းသာေပ်ာ္႐ႊင္မႈကို ရႏိုင္သည္ဟု စြဲၿမဲ ယံုၾကည္ေနၾကသည္။
ပမာအားျဖင့္ သံကို စင္ေအာင္ ခၽြတ္ႏိုင္က သံမဏိျဖစ္သကဲ့သို႔တည္း။

ဤနည္းမွာ သူတို႔၏ ႏိုင္ငံ (အေမရိကန္)ကို ႐ုပ္ပိုင္းဆိုင္ရာ ဖြံ႕ျဖိဳးတိုးတက္သည့္ ႏိုင္ငံႀကီးမ်ားအနက္ ေရွ႕တန္းသို႔ ေရာက္ေနသည့္ ႏိုင္ငံတစ္ႏိုင္ငံ ျဖစ္လာေစသည့္နည္းပင္ ျဖစ္သည္။

ယေန႔ ကမ႓ာတြင္ အရာရာကို ‘သိပၸံပညာ’နည္းအမ်ိဳးမ်ိဳးျဖင့္ တိုးတက္ေအာင္ ျပဳလုပ္ဖန္တီးႏိုင္သည္ဟု သူတို႔ ယံုၾကည္ၾကသည္။
ဤသို႔ စြဲၿမဲ ယံုၾကည္ေနျခင္းေၾကာင့္ ဗုဒၶေဟာၾကားသည့္ ဒုကၡသစၥာကို တကယ္တမ္း နားမလည္ႏိုင္ေအာင္ ရွိေနၾကျခင္းပင္ ျဖစ္သည္။
ဗုဒၶ၏ ဒုကၡသစၥာကို သူတို႔အေနျဖင့္ မည္သို႔ အဓိပၸာယ္ေကာက္ယူႏိုင္သည္ကို ေအာက္တြင္ ႏိႈင္းယွဥ္၍ ျပပါမည္။

(၁)
ဇာတိပိဒုကၡာ

အမိဝမ္းတြင္း၌ သေႏၶတည္ေနရျခင္း၊ ေမြးဖြားရျခင္းသည္ ဆင္းရဲ၏။ (ဗုဒၶ)

အေမရိကန္ႏိုင္ငံတြင္ ေဆးဘက္ဆိုင္ရာ သိပၸံပညာသည္ ပဋိသေႏၶေနျခင္း၊ ေမြးဖြားျခင္းတို႔ကို လြယ္ကူေစလ်က္ ရွိ၏။
သဘာဝအတိုင္း ေမြးဖြားရန္ ခဲယဥ္းေနလွ်င္ မနာမက်င္ ခြဲစိတ္၍ ေမြးႏိုင္ၾကၿပီ။
ဤနည္းျဖင့္ အခက္အခဲကို ‘ဖယ္ရွား’ပစ္ႏိုင္ရာ အဘယ္မွာလွ်င္ ဆင္းရဲျခင္းဟု ဆိုသင့္ပါသနည္း။
ဤသို႔ သူတို႔ ျမင္ေနၾကဟန္ တူသည္။

(၂)
ဇရာပိဒုကၡာ

အိုမင္း ရင့္ေရာ္ရျခင္းသည္ ဆင္းရဲ၏။ (ဗုဒၶ)

သူတို႔ႏိုင္ငံတြင္ ‘လူ႔ဘဝအစ အသက္ခုနစ္ဆယ္က’ဟု ဆို႐ိုး ျပဳၾက၏။
ျမန္မာႏိုင္ငံမွာကဲ့သို႔ ‘ျမန္မာအို ေက်ာင္းၾကိဳ ေက်ာင္းၾကား’ဟု မယုံၾကည္ၾကေပ။
သူတို႔ဆီက အသက္ခုနစ္ဆယ္ လူႀကီးမ်ားသည္ လူငယ္ႏွင့္မျခား သြားလာလႈပ္ရွားၾက၊ စားၾကေသာက္ၾက၊ လုပ္ၾကကိုင္ၾကလ်က္ပင္ ရွိသည္။
လူငယ္မ်ားတြင္ အသင္းအဖြဲ႕မ်ားရွိသလို လူႀကီးကလပ္မ်ား ဖြဲ႕၍ ေပ်ာ္ေပ်ာ္႐ႊင္႐ႊင္ ေနတတ္ၾကသည္။
ထို႔ေၾကာင့္ အိုမင္းရင့္ေရာ္ျခင္းကို ဆင္းရဲသည္ဟု မမွတ္ယူၾကေပ။

(၃)
ဗ်ာဒိပိဒုကၡာ

နာရျခင္းသည္ ဆင္းရဲ၏။ (ဗုဒၶ)

အထက္တြင္ ဆိုခဲ့သည့္အတိုင္း နာျခင္း၊ ဖ်ားျခင္းတို႔ကို ေပ်ာက္ကင္းေအာင္ ကုသႏိုင္သည့္ ေဆးပညာသည္ သူတို႔ႏိုင္ငံတြင္ အထူးတိုးတက္ေနသည္ မဟုတ္ေလာ။
ကုသ၍ မရႏိုင္ေသာ ေရာဂါအခ်ိဳ႕ ယေန႔ ရွိေနေသးေသာ္လည္း တေန႔တြင္ ဤေရာဂါမ်ိဳးကို ေပ်ာက္ေအာင္ ကုႏိုင္သည့္ သိပၸံနည္းမ်ား ေတြ႕ရွိလာရမည္ဟု စိတ္ခ်စြာ ေမွ်ာ္လင့္ထားၾက၏။
သို႔ျဖစ္ရာ နာျခင္းကိုလည္း ဒုကၡဟု မျမင္ၾကေတာ့ေခ်။

(၄)
မရဏမၸိဒုကၡံ

ေသျခင္းသည္ ဆင္းရဲ၏။ (ဗုဒၶ)

သူတို႔အဖို႔ ယခုဘဝသည္ ေနာက္ဆံုးဘဝပင္ ျဖစ္သည္။
ေသျခင္းအျခားမဲ့၌ ေကာင္းကင္ဘံုသို႔ သြားရဖို႔သာ ရွိသည္။
ထိုကဲ့သို႔ ေသျခင္းကို ေကာင္းကင္ဘံု တံခါးဖြင့္ျခင္း ျဖစ္သည္ဟု ယံုၾကည္ေနသူမ်ားအား ေသျခင္းသည္ ဆင္းရဲ၏ဟု ရွင္းျပရန္ မလြယ္ကူေပ။

(၅)
အပိေယဟိ သမၸေယာေဂါ ဒုေကၡာ

မခ်စ္မႏွစ္သက္ေသာသူတို႔ႏွင့္ အတူတကြ ေပါင္းသင္းေနထိုင္ရျခင္းသည္ ဆင္းရဲ၏။ (ဗုဒၶ)

သူတို႔အဖို႔ မခ်စ္မႏွစ္သက္ေသာသူ တစ္ဦးႏွင့္ ဆက္လက္ ေနထိုင္ရန္ မလုိေပ။
အျမန္ဆံုး ခြဲခြာၾကဖို႔သာ ရွိသည္။ မခ်စ္သူကို အျမန္ဆံုး ကြာ၍ ခ်စ္သူ တစ္ေယာက္ အစား အျမန္ဆံုး ရွာ၍သာ ျပႆနာကို ေျဖရွင္းလ်က္ ရွိၾကသည္။
‘သေဘၤာဆိပ္ တစ္ခုေရာက္၊ ခ်စ္သူ တစ္ေယာက္ထား’ဆိုေသာ သေဘၤာသားကဲ့သို႔ သူတို႔သည္ အခ်စ္ကိစၥကို ေပါ့ေပါ့တန္တန္ သေဘာထားၾကသည္။
ေဟာလိဝုဒ္မွာဆိုလွ်င္ လင္မယား ကြာရွင္းျပတ္စဲျခင္းသည္ ႐ိုးလ်က္ ေနေခ်ၿပီ။
မခ်စ္မႏွစ္သက္သူႏွင့္ ေပါင္းသင္းရျခင္းကို စိတ္ညစ္ေနရန္ မလိုဟု သူတို႔အေနျဖင့္ မွတ္ယူၾက၏။

(၆)
ပိေယဟိ ဝိပၸေယာေဂါ ဒုေကၡာ

ခ်စ္ေသာသူတို႔ႏွင့္ ေကြကြင္းရျခင္းသည္ ဆင္းရဲ၏။ (ဗုဒၶ)

(၇)
ယမၸိစၧံ နလမ႓တိ ဒုကၡံ

လိုခ်င္ ေတာင့္တအပ္သည္ကို မရျခင္းသည္ ဆင္းရဲ၏။ (ဗုဒၶ)

သူတို႔ႏိုင္ငံတြင္ လူေနမႈ အဆင့္အတန္း အလြန္ျမင့္၏။ လူ ၃-ေယာက္လွ်င္ ကားတစ္စီး ရွိေနၾကသည္။ အၾကံေကာင္းလွ်င္ ၾကိဳးစားလွ်င္ သန္းႂကြယ္သူေဌး ေန႔ခ်င္းညခ်င္း ျဖစ္လာႏိုင္သည္။
လိုခ်င္စရာဟူသမွ်ကို တစ္ေန႔မရ တစ္ေန႔ရ,ရမည္ဟု ယံုၾကည္ၾကသည္။
ထို႔ေၾကာင့္ လိုခ်င္ ေတာင့္တသည္ကို မရေသာ ဆင္းရဲျခင္းကို ဘဝင္မက်ႏိုင္ျခင္း ျဖစ္မည္။

အထက္ပါ အေၾကာင္းမ်ားသည္ ကၽြႏ္ုပ္၏ ဗုဒၶဘာသာအတန္းမွ အတန္းသားမ်ား အဘယ္ေၾကာင့္ ဆင္းရဲျခင္း၏ သေဘာတရားကို လက္ခံနားလည္ႏိုင္ျခင္း မရွိသည့္ အေျခခံ အေၾကာင္းမ်ားပင္ ျဖစ္သည္။
သူတို႔ နားလည္ေအာင္ ရွင္းျပရန္ ကၽြႏ္ုပ္ ထင္သေလာက္ မလြယ္ကူေခ်။
အကယ္၍သာ လူ႔ဘဝကို သူတို႔ႏိုင္ငံတြင္ ျမင္ေတြ႕ေနက် မိုးေမွ်ာ္တိုက္ႀကီးမ်ိဳးႏွင့္ ထင္ဟပ္၍ ရွင္းျပႏိုင္ပါက ယခု သင္ျပနည္းထက္ ပို၍ ေအာင္ျမင္မည္ဟု ကၽြႏ္ုပ္ စဥ္းစားမိ၏။
ဤနည္းကို ပထမဆံုး အသံုးျပဳရန္ မၾကာမီ အခြင့္အလမ္းတစ္ခု ေပၚလာပါသည္။

၁၉၅၈-ခု၊ မတ္လတြင္ ဘတ္(က)နဲလ္ တကၠသိုလ္မွ ကၽြႏ္ုပ္အား ဗုဒၶဘာသာအေၾကာင္း ေဟာေျပာရန္ ဖိတ္ၾကားလာသျဖင့္ ႏွစ္ႀကိမ္ သြားေရာက္ ေဟာေျပာရသည္တြင္ အဆိုပါ မိုးေမွ်ာ္တိုက္ႀကီး ဥပမာကို အသံုးျပဳခဲ့သည္။ အတ္(က္)နဲလ္တကၠသိုလ္တြင္ ေဟာၾကားခ်က္ အက်ဥ္းခ်ဳပ္မွာ ဤသို႔ ျဖစ္၏။

‘မိတ္ေဆြတို႔ …
ဒီကေန႔ ကၽြန္ေတာ္ မိတ္ေဆြတို႔ကို ဥပမာတစ္ခုနဲ႔ ထင္ဟပ္ၿပီးေတာ့ ဗုဒၶ ေဟာၾကားတဲ့ ဒုကၡသစၥာ (ဆင္းရဲျခင္း အမွန္အေၾကာင္းတရား)ကို ေပၚလြင္ေအာင္ ရွင္းျပသြားပါမယ္။
ဗုဒၶဘာသာကို သက္ဝင္ ယံုၾကည္သူမ်ားအေနနဲ႔ ဒီစၾကဝဠာႀကီးမွာ ဘံုေပါင္း ၃၁-ဘံု ရွိပါတယ္။
ကၽြန္ေတာ္တို႔ လူသားမ်ားရွိေနတဲ့ လူ႔ဘံုဟာ ၃၁ ဘံုရဲ႕ ပၪၥမဘံု ျဖစ္တယ္။
လူ႔ဘံုရဲ႕ေအာက္မွာ ငရဲသားေတြ၊ တိရစၧာန္ေတြ၊ ၿပိတၱာေတြ၊ အသူရကယ္ေတြ ရွိေနတဲ့ အပါယ္ေလးဘံု ရွိတယ္။
လူ႔ဘံုရဲ႕အထက္မွာေတာ့ နတ္ျပည္ ၆ ဘံုနဲ႔ သူ႔အထက္မွာ အျမင့္ဆံုး ျဗဟၼာဘံု ၂၀ ရွိတယ္။
စုစုေပါင္း ၃၁ ဘံု။

ဒီ ၃၁ ဘံုသားေတြဟာ က်ေရာက္ရာ ဘံုအသီးသီးမွာ သူ႔ကာလ အပိုင္းအျခားနဲ႔ စံစရာရွိရင္ စံ၊ ခံစရာရွိရင္ ခံၿပီး အဖန္တလဲလဲ ဘဝအမ်ိဳးမ်ိဳးနဲ႔ ဘံုအမ်ိဳးမ်ိဳးမွာ အသစ္ အသစ္ ျဖစ္ေနရတဲ့ အစဥ္ႀကီးကို သံသရာ လို႔ ေခၚတယ္။

ဒီသံသရာႀကီးဟာ ဘယ္ေလာက္ ရွည္လ်ားသလဲဆိုေတာ့ ေရးေရး ထင္ျမင္လာေအာင္ သင္တို႔ရဲ႕ လက္ရွိ ဘဝက ေနၿပီး ေရွ႕ဘဝ ဘဝေတြကို ေမွ်ာ္ၾကည့္စမ္းပါ။
ဘဝ အသစ္ အသစ္ေတြ ျဖစ္ၿပီးရင္း ျဖစ္ရင္းနဲ႔ ဆင္းရဲမႈ တာရွည္သေလာက္ သံသရာႀကီးဟာလည္း ရွည္လ်ားေနတာကို မွန္းဆႏိုင္ၾကလိမ့္မယ္။

မိတ္ေဆြတို႔ ထင္လြယ္ ျမင္လြယ္ေအာင္ ဒီမွာရွိတဲ့ မိုးေမွ်ာ္တိုက္ႀကီးတစ္ခုနဲ႔ ထင္ဟပ္ၿပီး ျပပါမယ္။

ေစာေစာက ေျပာခဲ့တဲ့ ၃၁ ဘံုႀကီးဟာ ၃၁-ထပ္ တိုက္ႀကီးတစ္တိုက္ ဆိုပါေတာ့။
သည္ ၃၁ ထပ္တိုက္ႀကီးထဲ ေရာက္ေနတဲ့သူေတြအတြက္ ထြက္စရာ တံခါးေပါက္ မရွိပါဘူး။
ဒီတိုက္ႀကီးအတြင္းမွာပဲ အထပ္တစ္ခုခုကို သြားလို႔ ရပါတယ္။
ဘယ္လိုသြားမလဲ?
႐ိုး႐ိုး မိုးေမွ်ာ္တိုက္ႀကီးထဲမွာေတာ့ သက္ဆိုင္ရာ ခလုတ္ကို ႏွိပ္ၿပီး သြားရတယ္။
ေအာက္ထပ္ ဆင္းခ်င္ရင္ ေအာက္ထပ္ခလုတ္ကို ႏွိပ္လိုက္။
အထက္ထပ္ တက္ခ်င္ရင္ အထက္ထပ္ခလုတ္ကို ႏွိပ္ရတယ္ မဟုတ္လား။

၃၁-ထပ္ တိုက္ႀကီးနဲ႔ တူတဲ့ ၃၁ ဘံုထဲမွာေတာ့ –
႐ိုး႐ိုးတိုက္ႀကီးထဲမွာ ခလုတ္ႏွိပ္ရတာလို မလြယ္ဘူး။
ကာယကံရွင္ရဲ႕ ေကာင္းမႈကံ၊ မေကာင္းမႈကံဆိုတဲ့ အက်ိဳးဆက္အတိုင္းသာ ေကာင္းတဲ့အထပ္၊ ဆိုးတဲ့အထပ္ေတြကို ေရာက္ရတယ္။
ကိုယ္ေရာက္ခ်င္တိုင္း ေရာက္လို႔ မရဘူး။

ကၽြန္ေတာ္တို႔ အခု ေရာက္ေနတဲ့ အထပ္ဟာ ဒီ ၃၁ ဘံုဆိုတဲ့ တိုက္ႀကီးရဲ႕ ပၪၥမထပ္ ျဖစ္တဲ့အေၾကာင္း ေျပာခဲ့ပါတယ္။
သည္အထပ္ကေနၿပီး ကၽြန္ေတာ္တို႔ ေသသြားၿပီးေနာက္ အထက္ကိုျဖစ္ေစ၊ ေအာက္ကိုျဖစ္ေစ၊ လက္ရွိအထပ္မွာပဲ အသြင္တစ္မ်ိဳးနဲ႔ျဖစ္ေစ ကူးေျပာင္းရဦးမွာပါ။
သည္တခါမွာ ေကာင္းတာလုပ္ခဲ့သူအဖို႔ ေကာင္းတဲ့ေနရာကို ေရာက္ၿပီး၊
ဆိုးတာ လုပ္ခဲ့သူအဖို႔ ဆိုးတဲ့ေနရာကို ေရာက္မွာ ျဖစ္ပါတယ္။
အသြင္တမ်ိဳးနဲ႔ သို႔မဟုတ္ ပို၍ ေကာင္းတဲ့အသြင္၊ ယုတ္ညံ့သြားေသာ အသြင္တခုခုနဲ႔ နတ္ဆိုရင္လည္း နတ္ဘံုမွာပဲ ျပန္ေရာက္၊ လူဆိုရင္လည္း လူ႔ဘံုမွာပဲ ျပန္ေရာက္၊ တိရစၧာန္ဆိုရင္လည္း တိရစၧာန္ တမ်ိဳးမ်ိဳးပဲ ျပန္ျဖစ္ ဆိုတာမ်ိဳးလည္း ရွိႏိုင္ပါတယ္။
ဒါေပမယ့္ သည္ ၃၁ ထပ္ တိုက္ႀကီးထဲကေတာ့ ထြက္လို႔ မရပါဘူး။
သည္အတြင္းမွာပဲ ဟိုေနရာေရာက္ သည္ေနရာေရာက္ အဖန္တလဲလဲ ေရာက္ေနရတာပါ။

ကဲ .. သည္လုိဆိုရင္ မိတ္ေဆြတို႔အေနနဲ႔ သည္လို အက်ဥ္းေထာင္နဲ႔ တူတဲ့ ၃၁ ထပ္ တိုက္ႀကီးထဲက မထြက္ဘဲ ဘယ္ေလာက္ၾကာၾကာ ေနႏိုင္ၾကမလဲ?
သည္တိုက္ႀကီးထဲမွာ ဘယ္ေလာက္ ေပ်ာ္ေပ်ာ္႐ႊင္႐ႊင္ ေနရ ေနရ၊ စားခ်င္တာ စားရ၊ လုပ္ခ်င္တာ လုပ္ရဦးေတာ့
(ငါဟာ သည္တိုက္ႀကီးထဲမွာ အက်ဥ္းခံေနရပါကလား)လို႔ သိလာတာနဲ႔တျပိဳင္နက္ သည္သာယာမႈေတြကို ႏွစ္သက္ႏိုင္ပါေတာ့မလား?
သည္လိုပဲ ေနသြားခ်င္မလား?
ေနသြားလုိ႔ ရမလား?
စဥ္းစားၾကည့္ၾကစမ္းပါ။

သတၱဝါတိုင္းဟာ ကိုယ္သြားခ်င္တဲ့ေနရာကို သြားႏိုင္တဲ့ လြတ္လပ္ခြင့္ကိုသာ ရရွိလိုတယ္ မဟုတ္လား။
ဒါေၾကာင့္ မလြတ္လပ္တဲ့ ဘဝမွာ ေနရတဲ့ သာယာမႈေတြဟာ တကယ္ဆိုေတာ့ ဆင္းရဲမႈေတြပါပဲ။
သည္လို သေဘာေပါက္ထားရင္ သံသရာႀကီးမွာ ဘဝအသစ္ အသစ္ေတြ အဖန္တလဲလဲ ျဖစ္ေပၚေနသမွ် ေကာင္းတဲ့ ဘဝေရာက္ေရာက္၊ ဆိုးတဲ့ ဘဝ ေရာက္ေရာက္ ဆင္းရဲျခင္းပဲလို႔ ျမင္လာႏိုင္ပါတယ္။

သည္အေၾကာင္းကို ထြက္ေပါက္မရွိတဲ့ ၃၁ ထပ္တိုက္ႀကီး ဥပမာနဲ႔ ထင္ဟပ္ၾကည့္ၾကဖို႔ပါပဲ။
ဒါဟာ ဗုဒၶဆိုလိုတဲ့ ဆင္းရဲျခင္း အမွန္တရားပါပဲ။
ဇာတိ၊ ဇရာ၊ ဗ်ာဒိ၊ မရဏ ဆိုတဲ့ မွတ္သားလို႔ရေအာင္ အမည္တပ္ထားတဲ့ ေဝါဟာရေတြအရ ေမြးဖြားရျခင္း၊ ဆင္းရဲ အိုရ နာရ ေသရျခင္း ဆင္းရဲဆိုတာေတြကို သာမန္အားျဖင့္ နားလည္ထားတာထက္ အခု ကၽြန္ေတာ္ ရွင္းျပခဲ့တဲ့ တရားကိုယ္သေဘာကို ရွာၾကည့္မွသာ ဆင္းရဲမႈ အမွန္တရားကို ရိပ္စားမိၾကမွာ ျဖစ္ပါတယ္။
အခု ေျပာခဲ့တာေတြဟာ ဗုဒၶတရားရဲ႕ မူလ အေျခခံအေၾကာင္းျဖစ္တဲ့ ဆင္းရဲျခင္း အမွန္တရား (ဒုကၡသစၥာ)ရဲ႕ သေဘာပါပဲ။

အားလံုး သစၥာတရား ေလးပါး ရွိပါတယ္။
ဒီသစၥာတရား ေလးပါးကို တကယ္တမ္း မသိၾကလို႔ မက်င့္ႏိုင္ၾကလို႔ သတၱဝါေတြဟာ ဘဝအသစ္ အသစ္ေတြကို တြယ္တာၿပီး သံသရာႀကီးထဲမွာ တပင္တပန္း ေျပးလႊားက်င္လည္ေနၾကရရွာတယ္ဆိုတာ ဗုဒၶက သိေတာ္မူတဲ့အတြက္ ဗုဒၶ ပထမဆံုး ေဟာေျပာျပသတဲ့ ဓမၼစၾကာတရားေတာ္မွာ ဒုကၡသစၥာ၊ သမုဒယသစၥာ၊ နိေရာဓသစၥာ၊ မဂၢသစၥာ ဆိုတဲ့ သစၥာေလးပါးကို ထည့္သြင္း ၫႊန္ျပထားျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။

ဒီသစၥာေလးပါးကို ကၽြန္ေတာ္ ရွင္းျပပါမယ္။

(၁) ဒုကၡသစၥာ

ေမြးဖြားျခင္း ဆင္းရဲ၊ အိုရျခင္း ဆင္းရဲ၊ နာရျခင္း ဆင္းရဲ၊ ေသရျခင္း ဆင္းရဲ၊ ဝမ္းနည္းရျခင္း၊ ပူပန္ရျခင္း၊ နာၾကည္းရျခင္း၊ ေၾကကြဲရျခင္း ဆင္းရဲႏွင့္ လိုခ်င္ ေတာင့္တရာ မရ၍ ဆင္းရဲျခင္း ဆိုၿပီး အခ်ဳပ္အားျဖင့္ ဆင္းရဲျခင္း အေၾကာင္းတရား ငါးမ်ိဳးကို ဒုကၡသစၥာလို႔ ေခၚပါတယ္။

(၂) သမုဒယသစၥာ

ဆင္းရဲျခင္း၏ အေၾကာင္းျဖစ္တဲ့ တပ္မက္တြယ္တာမႈ အမွန္တရား ျဖစ္တယ္။
ဒီတရားသေဘာဟာ ဆင္းရဲျခင္းကို ဧကန္ ျဖစ္ေစတယ္လို႔ ဗုဒၶက ၫႊန္ျပတယ္။
ဘဝအသစ္၌ တဖန္ ျဖစ္ရန္ တပ္မက္တြယ္တာျခင္း၊ တဏွာေလာဘႏွင့္ ယွဥ္၍ ျဖစ္ေစ၊ ရာဂႏွင့္ ယွဥ္၍ ျဖစ္ေစ တပ္မက္ တြယ္တာျခင္းမ်ိဳးေတြဟာ သမုဒယသစၥာ ဆိုတဲ့ အမွန္တရားတစ္ခုပဲ ျဖစ္တယ္။

(၃) နိေရာဓသစၥာ

ဒုကၡအေပါင္း၏ ခ်ဳပ္ၿငိမ္းရာျဖစ္ေၾကာင္း သိအပ္ ျမင္အပ္တဲ့ အမွန္တရားကို ေခၚဆိုျခင္း ျဖစ္တယ္။
တဏွာေလာဘကို ပယ္ႏိုင္ဖို႔၊ စြန္႔ႏိုင္ဖို႔၊ ခြာႏိုင္ဖို႔၊ ျဖတ္ေတာက္ႏိုင္ဖို႔ သိျမင္ အားထုတ္အပ္တဲ့ အမွန္တရားလို႔ ဆိုလိုပါတယ္။

(၄) မဂၢသစၥာ

သည္ မဂၢသစၥာ ဆိုတဲ့ အမွန္တရားကေတာ့ ဒုကၡ၏ ခ်ဳပ္ၿငိမ္းရာ နိဗၺာန္သို႔ေရာက္ေၾကာင္း အက်င့္ကို ဆိုလိုပါတယ္။
တနည္းေျပာရရင္ ၃၁ ဘံုက ထြက္ေျမာက္ရာ လမ္းပါပဲ။
သည္က်င့္စဥ္မွာ ပါရွိတဲ့ လမ္းရွစ္သြယ္ကေတာ့ –
ေကာင္းစြာ သိျမင္ျခင္း၊
ေကာင္းစြာ ၾကံစည္ျခင္း၊
ေကာင္းစြာ ေျပာဆိုျခင္း၊
ေကာင္းစြာ ျပဳျခင္း၊
ေကာင္းစြာ အသက္ေမြးျခင္း၊
ေကာင္းစြာ အားထုတ္ျခင္း၊
ေကာင္းစြာ ေအာက္ေမ့ျခင္း ႏွင့္
ေကာင္းစြာ တည္ၾကည္ျခင္းတို႔ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။
မဂၢင္ရွစ္ပါးလို႔လည္း ေခၚပါတယ္။

ေနာက္ဆံုး ေျပာခဲ့တဲ့ မဂၢင္ရွစ္ပါးကို အစု သံုးစု ခြဲလို႔ ရပါတယ္။
ပညာ၊ သိကၡာနဲ႔ သမာဓိ ဆိုတဲ့ အစု သံုးစု ျဖစ္ပါတယ္။
ပထမအစုမွာ ပါတဲ့ လမ္းႏွစ္သြယ္ကေတာ့ ေကာင္းစြာ သိျမင္ျခင္း၊ ေကာင္းစြာ ၾကံစည္ျခင္းတို႔ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။
ဒုတိယအစုမွာ ပါတာကေတာ့ ေကာင္းတာ ေျပာဆိုျခင္း၊ ေကာင္းစြာ ျပဳလုပ္ျခင္း၊ ေကာင္းစြာ အသက္ေမြးျခင္းဆိုတဲ့ က်င့္စဥ္ သံုးမ်ိဳး ျဖစ္ပါတယ္။
တတိယအစုမွာ ပါတာကေတာ့ ေကာင္းစြာ အားထုတ္ျခင္း၊ ေကာင္းစြာ ေအာက္ေမ့ျခင္း၊ ေကာင္းစြာ တည္ၾကည္ျခင္း ဆိုတဲ့ စူးစိုက္ျခင္း သံုးမ်ိဳးပဲ ျဖစ္ပါတယ္။

ဗုဒၶက သည္ မဂၢင္ရွစ္ပါး က်င့္စဥ္ ရွစ္မ်ိဳးကို အလယ္အလတ္ က်င့္စဥ္လို႔ ၫႊန္ျပခဲ့တယ္။
အလယ္အလတ္ က်င့္စဥ္လို႔ ဆိုရတဲ့ အေၾကာင္းကေတာ့ သည္လမ္းစဥ္ဟာ အစြန္းႏွစ္ဖက္ကုိ ေရာက္ေအာင္ မသြားဘဲ အစြန္းႏွစ္ဖက္ကို ပယ္ဖို႔ပါပဲ။
ဘယ္လို အစြန္းေတြပါလဲ။
အစြန္းတစ္ခုကေတာ့ ေလာကႀကီးရဲ႕ သာယာမႈေတြမွာ နစ္ျမဳပ္ၿပီး သံသရာက လြတ္ရာလြတ္ေၾကာင္းကို ေမ့ေလ်ာ့ေနျခင္း ဆိုတဲ့ အစြန္းတစ္ဖက္၊
တစ္ဖက္ အစြန္းတစ္ခုကေတာ့ မိမိကုိယ္မိမိ အလြန္အက်ဴး ညႇင္းပန္း ႏွိပ္စက္ၿပီး ေလာကႀကီးက စြန္႔ခြာႏိုင္ဖို႔ ၾကိဳးစားေနတဲ့ အစြန္း ျဖစ္တယ္။

သည္ႏွစ္ပါးမွာ ပထမအစြန္းဟာ ေလာကအာ႐ုံေတြကို အလြန္အက်ဴး ခင္တြယ္ေနတဲ့အတြက္ သည္ေလာကႀကီးက မလြတ္ေျမာက္ႏိုင္ဘူး။
ကာမခ်မ္းသာကိုသာ အဖန္တလဲလဲ ခံစားျခင္းျဖစ္လို႔ ဗုဒၶက ျငင္းပယ္ပါတယ္။
ဒုတိယအစြန္းကေတာ့ မိမိကုိယ္၏ ပင္ပန္းျခင္းကို အဖန္တလဲလဲ ျဖစ္ေစတတ္ၿပီး သည္ေလာကႀကီးက လြတ္ေျမာက္ေအာင္ မေဆာင္႐ြက္ႏိုင္တဲ့အတြက္ ဗုဒၶက ပယ္ျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။

ဒါေၾကာင့္ ဗုဒၶက အထက္မွာ ေျပာခဲ့တဲ့ မဂၢင္ရွစ္ပါးကို အလယ္အလတ္က်င့္စဥ္လို႔ ၫႊန္ျပျခင္း ျဖစ္တယ္။
ဒုကၡကို ခ်ဳပ္ၿငိမ္းေအာင္ ျပဳလုပ္တဲ့နည္းကို လက္ေတြ႕ဥပမာနဲ႔ ေျပာရရင္ အနာေရာဂါတစ္ခုကို ေပ်ာက္ကင္းေအာင္ ေရာဂါရဲ႕ အေၾကာင္းရင္းကို ရွာၿပီး သည္ေရာဂါနဲ႔ ကိုက္ညီမယ့္ ေဆးဝါးကို အသံုးျပဳ ကုသရတဲ့ ဥပမာပါပဲ။
ဒုကၡဟာ ေရာဂါဆိုပါေတာ့။ ေရာဂါျဖစ္ရျခင္း အေၾကာင္းရင္းကို သိေအာင္ လုပ္ရသလို ဒုကၡ ျဖစ္ရာျဖစ္ေၾကာင္း၊ တပ္မက္တြယ္တာမႈေတြကို ေတြ႕ေအာင္ ရွာရပါတယ္။ သိေအာင္ ျမင္ေအာင္ လုပ္ရပါတယ္။
ေတြ႕ၿပီဆိုေတာ့ အနာေရာဂါတစ္ခုကို ေပ်ာက္ကင္းႏိုင္မယ့္ ေဆးကို ရွာေဖြရသလို ေဆးနဲ႔တူတဲ့ နည္းလမ္းကို ရွာရပါတယ္။
ေနာက္ဆံုး သည္ေဆးနဲ႔ ေပ်ာက္ေအာင္ ကုရသလို ဒုကၡမွ လံုးလံုးလ်ားလ်ား လြတ္ေျမာက္ေအာင္ သြားႏိုင္တဲ့ အက်င့္ကို လက္ေတြ႕ က်င့္ရပါတယ္။
သည္အက်င့္ကို အထက္က ေျပာခဲ့တဲ့အတိုင္း အလယ္အလတ္ အက်င့္လို႔ ေခၚၿပီး လမ္းရွစ္ပါး ပါဝင္ေၾကာင္း ၫႊန္ျပခဲ့ျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။

ဒီမွ်ဆိုရင္ ဗုဒၶဟာ သတၱဝါမ်ားအေပၚ အဘယ္မွ်ေလာက္ က႐ုဏာ ႀကီးမားေတာ္မူတယ္ဆိုတာ မိတ္ေဆြတို႔ စဥ္းစားလို႔ ရေလာက္ၿပီ ထင္ပါတယ္။
သည္ဘဝကေနၿပီး အဖန္တလဲလဲ ဆင္းရဲက်င္လည္ေနရမယ့္ သံသရာမွ လြတ္ေျမာက္ရာ လမ္းကို ဗုဒၶက ၫႊန္ျပေတာ္မူခဲ့ပါတယ္။’

ကၽြန္ႏ္ုပ္ ပို႔ခ်ခဲ့သည့္ ဗုဒၶဘာသာအေၾကာင္း ေဟာေျပာခ်က္မွာ အထက္ပါအတိုင္းပင္ ျဖစ္သည္။
ေနာက္ ေျခာက္လခန္႔ရွိေသာအခါ ဘဲလြိဳက္ေကာလိပ္မွ တဖန္ ဖိတ္ၾကားျပန္ရာ ဤအတိုင္းပင္ မိုးေမွ်ာ္ ၃၁ ထပ္တိုက္ ဥပမာကို ေဆာင္၍ ေဟာေျပာခဲ့ျပန္သည္။
ဤအႀကိမ္တြင္ ဘတ္(က)နဲလ္တကၠသိုလ္မွာ ေဟာစဥ္ကထက္ ပို၍ ေအာင္ျမင္၍ ကၽြႏု္ပ္ ေဟာေျပာ အၿပီးတြင္ ပရိသတ္ထဲမွ ကိုယ္တိုင္ ထြက္၍ ခ်ီးက်ဴးသူမ်ားပင္ ေတြ႕ရသည္။
သူတို႔ သေဘာေပါက္ေအာင္ ေဟာေျပာႏိုင္ျခင္းမွာ ၃၁ ဘံုကို ၃၁ ထပ္ မိုးေမွ်ာ္တိုက္ႀကီး ဥပမာႏွင့္ ထင္ဟပ္ေျပာျခင္းေၾကာင့္ ျဖစ္သည္။

သို႔ျဖစ္ရာ ကၽြႏ္ုပ္သည္ ဗုဒၶဘာသာအေၾကာင္း ေဟာေျပာသင္ၾကား ပို႔ခ် ေဆြးေႏြးရန္ အေၾကာင္းေပၚတိုင္း ဤဥပမာကိုပင္ လက္သံုးျပဳပါေတာ့သည္။
ေဟာေျပာပြဲတစ္ခု၌မူ ပရိတ္သတ္ထဲမွ ‘ကၽြန္ေတာ္တို႔ ဗုဒၶဘာသာဝင္ ျဖစ္ခ်င္ပါတယ္ ဆရာႀကီး’ ဟုပင္ ထေျပာသူမ်ား ေပၚေပါက္လာသျဖင့္ ကၽြႏ္ုပ္အဖို႔ ၾကည္ႏူးမိခဲ့ရပါေၾကာင္း။

စာေရးသူ

[ဤေဆာင္းပါး ေရးသားသူ ပါေမာကၡ ဦးေဖေမာင္တင္သည္ ႏွစ္ေပါင္း မ်ားစြာ စာေပပညာရွင္ႀကီးအျဖစ္ အစဥ္တစိုက္ ၾကိဳးပမ္း အားထုတ္ခဲ့ၿပီး ၁၉၇၃-ခု မတ္လ ၂၂ ရက္ေန႔ အသက္ ၈၅ ႏွစ္တြင္ ကြယ္လြန္ခဲ့ေပသည္။
ဆရာႀကီးသည္ အသက္ ၂၄ ႏွစ္ အ႐ြယ္က စ၍ ရန္ကုန္ေကာလိပ္ (ေနာင္တြင္ ရန္ကုန္တကၠသိုလ္) ပါဠိပါေမာကၡအျဖစ္ ေဆာင္႐ြက္ခဲ့ေသာ ထက္ျမက္ခဲ့သည့္ ပညာရွင္တစ္ဦး ျဖစ္ပါသည္။

၁၉၂၀ ခုႏွစ္တြင္ ေအာက္(စ္)ဖို႔ဒ္ တကၠသိုလ္သို႔ တက္ေရာက္ခဲ့စဥ္ အ႒သာလိနီ ပါဠိေတာ္ ႏွစ္တြဲကို အဂၤလိပ္ဘာသာျဖင့္ ျပန္ဆိုေရးသားခဲ့သည္။ (The Expositor) ဟု စာအုပ္အမည္ ေပးခဲ့သည္။
ဝိသုဒၶိမဂ္ ပထမတြဲကို အဂၤလိပ္ဘာသာျဖင့္ (The Path of Purity)ဟု အမည္ေပးလ်က္ ထိုအခ်ိန္တြင္ပင္ ျပန္ဆို ၿပီးစီးခဲ့သည္။
ဝိသုဒၶိမဂ္ ႏွစ္တြဲ က်န္ရွိေနသည္ကို ၁၉၂၈ ခုႏွစ္ႏွင့္ ၁၉၃၁ ခုႏွစ္တြင္ အသီးသီး အဂၤလိပ္ဘာသာ ျပန္ဆိုခဲ့ေလသည္။ ယင္းစာအုပ္မ်ားကို လန္ဒန္ ပါဠိအသင္းႀကီးမွ ႐ိုက္ႏွိပ္ ထုတ္ေဝခဲ့သည္။

ဆရာႀကီးသည္ ျမန္မာစာေပႏွင့္ မြန္စာေပကို မိမိရရ ႏွ႔ံစပ္ သိျမင္သည့္ ပုဂၢိဳလ္ႀကီး ျဖစ္သည္။
ပါေမာကၡ မစၥတာလုစ္ႏွင့္ တြဲဖက္၍ သုေတသနစာေပ အမ်ားအျပား ျပဳစုခဲ့ရာ ၁၉၂၃ ခုႏွစ္တြင္ ‘မွန္နန္းရာဇဝင္ေတာ္ႀကီး’ကိုလည္းေကာင္း၊ ၁၉၃၅-၃၆ တြင္ ‘ျမန္မာႏိုင္ငံ ေရွးေဟာင္း ေက်ာက္စာမ်ား’ကိုလည္းေကာင္း အဂၤလိပ္ဘာသာျဖင့္ ျပန္ဆို ထုတ္ေဝခဲ့သည္။
၁၉၆၄ ခုႏွစ္တြင္ ျမန္မာႏိုင္ငံ သမိုင္း ေကာင္မရွင္ ဗိုလ္မႉးဘရွင္တို႔ႏွင့္ စာေစာင္ အသီးသီးတြင္ ဆရာႀကီး၏ စာတမ္း အမ်ားအျပားကို ဖတ္႐ႈခဲ့ၾကရေပသည္။
ႏိုင္ငံတာဝန္မွ အၿငိမ္းစားယူၿပီးေနာက္ပိုင္း ဆရာႀကီး ေရးသားခဲ့သည္မ်ားအနက္ (Buddhist Devotion and Meditation) အမည္ရွိ က်မ္းတစ္က်မ္းလည္း ပါဝင္သည္။

ဆရာႀကီးသည္ ဇရာဒုဗၺလ အ႐ြယ္ပိုင္း၌ ကာလရွည္ၾကာစြာ သူ အမႈထမ္းခဲ့သည့္ တကၠသိုလ္အနီးရွိ အိမ္ကေလး တစ္လံုးတြင္ ဆရာႀကီးကေတာ္ႏွင့္အတူ ေရာင့္ရဲစြာပင္ ေအးေအးခ်မ္းခ်မ္း ေနထိုင္သြားရွာသည္။
ဆရာႀကီး ကြယ္လြန္ျခင္းမွာ ဗုဒၶဘာသာ ေလ့လာလိုက္စားသည့္ ပုဂၢိဳလ္ထူးတစ္ဦး ဆံုး႐ႈံးရျခင္းပင္ ျဖစ္သည္။
စိတ္အားတက္ႂကြဖြယ္ရာ၊ ၾကည္လင္ခ်မ္းေျမ့ဖြယ္ရာ ေကာင္းလွသည့္ ဆရာႀကီးအား တပည့္အမ်ား၊ မိတ္ေဆြအမ်ားကလည္း ႏွေျမာတသၾကေပသည္။

အထက္ပါ ေဆာင္းပါးမွာ ဆရာႀကီး မကြယ္လြန္မီကေလးတြင္ ေရးသားသြားသည့္ ေဆာင္းပါးျဖစ္ရာ သူ၏ ေဆာင္းပါးကို သူကိုယ္တိုင္ ဖတ္႐ႈသြားခြင့္ မရရွာေတာ့ေပ။]

( ေ႐ႊလမ္းေငြလမ္း၊ အေမရိကန္-ျမန္မာ ဆက္ဆံမႈမွတ္တမ္း၊ ရန္ကုန္၊ အေမရိကန္ျပန္ၾကားေရးဌာန၊ ၁၉၈၀)

စိတ္ကူးခ်ိဳခ်ိဳအႏုပညာမွ ၂၀၀၈-ခုႏွစ္ ေမလတြင္ ပထမအႀကိမ္ထုတ္ေဝေသာ ေမာင္ေသြးသစ္ႏွင့္ ေမာင္ေဇယ်ာတို႔ ျပဳစုသည့္ ‘ဆရာႀကီးဦးေဖေမာင္တင္ ႏွစ္ ၁၂၀ ျပည့္ အမွတ္တရ (၁၈၈၈-၂၀၀၈)’ စာအုပ္၌ ပါဝင္ေသာ ဆရာႀကီး၏ ‘The Simile of Skyscraper’ ကို ညိဳျမ ဘာသာျပန္သည့္ ေဆာင္းပါး။