၂၀၁၂ ခုႏွစ္ မတ္လ ၂၄ ရက္ စေနေန႔တြင္ နယူးေယာက္ၿမိဳ႕ ေလာကခ်မ္းသာဘုရားေက်ာင္း၌ လြန္ခဲ့ေသာ ၁၂-ႏွစ္ (၂၅-မတ္-၂၀၀၀) က ဘဝတပါး ေျပာင္းသြား ကြယ္လြန္ခဲ့ေသာ ဘုရား တန္ေဆာင္း သိမ္ ေက်ာင္း ရဟန္း ဒါယိကာမႀကီး၊ အေမရိကန္ ျမန္မာ ဗုဒၶဘာသာအသင္း၏ ဘ႑ာေရးမႉး၊ ေဝယ်ာဝစၥအဖြဲကို ဦးေဆာင္သူ၊ ေလာကခ်မ္းသာဘုရားေက်ာင္း၌ က်င္းပ ျပဳလုပ္ေသာ မည္သည့္အလႉမဆို သူမပါလွ်င္ မၿပီးမျပည့္စံု ‘နယူးေယာက္ဝိသာခါ’ဟု ဆိုေလာက္သူ ေဒၚေငြၾကည္အား ရည္စူး၍ က်န္ရစ္သူ ဦးသန္းျမင့္အား အမႉးထားကာ သားသမီး ေျမး ျမစ္ မိသားစုမ်ားက ျမတ္စြာဘုရားအား ပန္း ေရခ်မ္း ဆီမီး ဆြမ္း ဆက္ကပ္ လႉဒါန္း ပူေဇာ္ျခင္း၊ ေလာကခ်မ္းသာဘုရားေက်ာင္း သံဃာေတာ္မ်ားအား ေန႔ဆြမ္း ဆက္ကပ္ လႉဒါန္းျခင္း၊ ဖိတ္ၾကားထားေသာ ဧည့္ပရိတ္သတ္မ်ားအား ေန႔လယ္စာျဖင့္ ဧည့္ခံ ေကၽြးေမြးျခင္း၊ သံဃာေတာ္မ်ားထံမွ သီလယူ၊ ပရိတ္တရားေတာ္မ်ားႏွင့္ တရားဓမၼ နာၾကားၾကကာ ေကာင္းမႈကုသိုလ္တို႔ကို အမွ်ေပးေဝၾက၏။

+++++

မြန္းလြဲ ၂ နာရီေက်ာ္တြင္ အပတ္စဥ္ျပဳၿမဲ တရားဘာဝနာ ႐ႈမွတ္ ပြားမ်ားၾက၏။

မြန္းလြဲ ၃ နာရီတြင္ ဆရာေတာ္ အရွင္စကၠိႏၵက ဓမၼပဒ၊ ယမကဝဂ္၊ ဂါထာ ၁၉-၂၀၊ ေဒြသဟာယကဘိကၡဳဝတၳဳအေၾကာင္း သင္ၾကား ပို႔ခ်ေပး၏။

ေဒြသဟာယကဘိကၡဳဝတၳဳ

ေဇတဝန္ေက်ာင္းေတာ္၌ ေနေတာ္မူေသာအခါ ဂႏၴဓုရကို ေဆာင္ေသာ ရဟန္းတစ္ပါးသည္ ဝိပႆနာဓုရကို ေဆာင္ေသာ ရဟႏၲာကို ျပႆနာေမး၍ ႏွိပ္စက္မည္ ရွိသည္။

ဘုရားရွင္ ႂကြေတာ္မူလာ၍ က်မ္းဂန္တတ္ေသာ ရဟန္းကို ေလးပါးေသာ မဂ္တို႔ျဖင့္ ျပႆနာေမးေတာ္မူေလ၏။

က်မ္းဂန္တတ္ေသာ ရဟန္းသည္ ထိခိုက္ေအာင္ မေျဖႏိုင္ရကား ရဟႏၲာမေထရ္ကို ေမးေတာ္မူ၏။

ရဟႏၲာမေထရ္သည္ မဂ္ေလးပါးကို ပြားၿပီးျဖစ္၍ လ်င္ျမန္စြာ ေျဖေလ၏။

ဘုရားရွင္သည္ ေကာင္းခ်ီးေပး၍ – ခ်စ္သားတို႔၊ ဂႏၴဓုရကို ေဆာင္ေသာ ရဟန္းသည္ သူ၏ ႏြားကို အခစား ေက်ာင္းရေသာ သူႏွင့္ တူ၏။ ဝိပႆနာဓုရကို ေဆာင္ေသာ ရဟန္းကား ႏြားႏို႔ ေထာပတ္ ရသာျမတ္ကို မျပတ္စားရေသာ ႏြားရွင္ႏွင့္ တူ၏ဟု မိန္႔ၿပီး၍ …

၁၉။ ဗဟုမၸိ ေစ သံဟိတ ဘာသမာေနာ၊
န တကၠေရာ ေဟာတိ နေရာ ပမေတၱာ။
ေဂါေပါဝ ဂါေဝါ ဂဏယံ ပေရသံ၊
န ဘာဂဝါ သာမညႆ ေဟာတိ။

၂၀။ အပၸမၸိ ေစ သံဟိတ ဘာသမာေနာ၊
ဓမၼႆ ေဟာတိ အႏုဓမၼစာရီ။
ရာဂၪၥ ေဒါသၪၥ ပဟာယ ေမာဟံ၊
သမၼပၸဇာေနာ သုဝိမုတၱစိေတၱာ။
အႏုပါဒိယာေနာ ဣဓဝါ ဟုရံ ဝါ၊
သ ဘာဂဝါ သာမညႆ ေဟာတိ။ ဟူေသာ အခြဲႏွင့္တကြ ႏွစ္ဂါထာကို ေဟာေတာ္မူသည္။

+++++

ေယာနေရာ – အၾကင္သူသည္။
သံဟိတံ – အစီးအပြားရွိေသာ ပိဋကတ္သံုးပံုကို။
ဗဟံု – မ်ားစြာ။
ဘာသမာေနာပိ – သင္ၾကား ပို႔ခ် ျပသ ေဟာေျပာေသာ္လည္း။
ပမေတၱာ – သတိေမ့ေလ်ာ့ ေပါ့တန္သည္ျဖစ္၍။
တကၠေရာ – ထိုျပဳသင့္ေသာ အနိစၥ စသည္ျဖင့္ ႏွလံုးသြင္းျခင္းကို ျပဳသည္။
ေစ နေဟာတိ – အကယ္၍ မျဖစ္အံ့။
ေသာနေရာ – ထိုသူသည္။
ေဂါေပါ – အခစား ႏြားေက်ာင္းသားသည္။
ဂါေဝါ – ေက်ာင္းသမွ် ႏြားတို႔ကို။
ဂဏယံ-ဂဏယေႏၲာ – ေစ့ေအာင္ ေရတြက္၍။
ပေရသံ – ႏြားရွင္ျဖစ္ေသာ သူတပါးတို႔အား။
နိယ်ေတတိ ဣဝ – ေဆာင္သြင္း အပ္ႏွင္းရသကဲ့သို႔။
ပေရသံ – က်င့္လိုေသာ ဆႏၵရွိၾကေသာ သူေတာ္ေကာင္းတို႔အား။
နိယ်ေတတိ – ေဆာင္ႏွင္းေပးအပ္လိုက္ရသည္ မည္၏။ (ထည့္လိုက္သည္။)
ေသာ နေရာ – ထိုေျပာဆိုျခင္းမ်ား အက်င့္ပါးေသာသူသည္။
သာမညႆ – မဂ္ဖိုလ္တည္းဟူေသာ ရဟန္းေက်းဇူး၏။
ဘာဂဝါ – အဖို႔ရွိသည္။
န ေဟာတိ – မျဖစ္။

ေယာနေရာ – အၾကင္သူသည္။
သံဟိတံ – အစီးအပြားရွိေသာ ဘုရားစကားေတာ္ကို။
အပၸံ ဘာသမာေနာပိ – အေျပာအဆို နည္းေသာ္လည္း။
ဓမၼႆ – ပရိယတၱိတရားအား။
ဝါ – ေလာကုတၱရာတရားအား။
အႏုဓမၼစာရီ – ေလ်ာ္ေသာ စတုပါရိသုဒၶိသီလ ဓုတင္ေတရသ စေသာ ကမၼ႒ာန္းကို က်င့္သည္။
ေစေဟာတိ – အကယ္၍ ျဖစ္အံ့။
ေသာနေရာ – ထိုသူသည္။
ရာဂၪၥ – ရာဂကိုလည္းေကာင္း။
ေဒါသၪၥ – ေဒါသကိုလည္းေကာင္း။
ေမာဟၪၥ – ေမာဟကိုလည္းေကာင္း။
ပဟာယ – ပယ္၍။
သမၼပၸဇာေနာ – ေကာင္းစြာ အျပားအားျဖင့္ သိသည္ျဖစ္၍။
သုဝိမုတၱစိေတၱာ – တဒဂၤဝိကၡမ႓န သမုေစၧဒ ပီတိပႆဒၶိ နိႆရဏဝိမုတၱိတို႔ျဖင့္ ေကာင္းစြာ လြတ္ေသာ စိတ္ရွိသည္ျဖစ္၍။
ဣဓဝါ – ဤပစၥဳပၸန္ေလာက အဇၥ်တၱျဖစ္ေသာ ခႏၶာ အာယတနဓာတ္၌လည္းေကာင္း။
ဟုရံဝါ – တမလြန္ေလာက ဗာဟိရျဖစ္ေသာ ခႏၶာ အာယတန ဓာတ္၌လည္းေကာင္း။
အႏုပါဒိယာေနာ – ဒိ႒ိ တဏွာျဖင့္ ျပင္းစြာ စြဲလမ္းျခင္း မရွိသည္။
ေဟာတိ – ျဖစ္၏။
ေသာနေရာ – ထိုေျပာဆိုျခင္းနည္း အက်င့္သည္းေသာ သူသည္။
သာမညႆ – မဂ္ဖိုလ္တည္းဟူေသာ ရဟန္းေက်းဇူး၏။
ဘာဂေဝါ – အဖို႔ရွိသည္။
ေဟာတိ – ျဖစ္၏။

+++++

ပဟာန္ (၅)မ်ိဳး အရေကာက္

‘ကာ’ ‘႐ူ’ ‘မဂ္’ ‘ဖိုလ္’၊ ‘နိဗၺာန္’ကို၊ ေကာက္ဆို စဥ္တိုင္းသာ။

ပဟာန္ အျပားမ်ိဳး (၅)ပါး

တဒဂၤပဟာန္ = ကာမကုသုိလ္တရားစုျဖင့္ ျပဳဆဲခဏ၌ ပယ္ျခင္း။
ဝိကၡမ႓နပဟာန္ = မဟဂၢဳတ္ကုသိုလ္စုျဖင့္ ေခါင္းပါးေအာင္ ျပဳျခင္း၊ အခ်ိန္အခိုက္အတန္႔ ပယ္ျခင္း။
သမုေစၧဒပဟာန္ = မဂ္ကုသိုလ္စုျဖင့္ အျပတ္ ပယ္ျခင္း။
ပဋိပႆဒၶိပဟာန္ = ဖိုလ္တရားစုျဖင့္ ၿငိမ္းေအးမႈ ျပဳျခင္း။
နိႆရဏပဟာန္ = ပရိနိဗၺာန္နဓာတ္ျဖင့္ ျဖတ္ေတာက္ ထြက္ေျမာက္သြားျခင္း။

+++++

မြန္းလြဲ ၄ နာရီ ၁၅ မိနစ္မွ ညေန ၅ နာရီခြဲအထိ အဘိဓမၼာသင္တန္းတြင္ ဆရာေတာ္ အရွင္ဝဏၰိတက ပကိဏ္းပိုင္း၊ ဒြါရသဂၤဟႏွင့္ အာရမၼဏသဂၤဟတို႔ကို ရွင္းျပ သင္ၾကားေပး၏။

+++++

ညေန ၆ နာရီခြဲ ေလာကခ်မ္းသာ ဆည္းဆာတရားပြဲအျဖစ္ အရွင္ပညာေဇာတက “ကုိယ့္ကိုယ္ကိုသာ ၾကည့္ပါ”တရားေတာ္ကို ဓမၼဒါနျပဳ ေဟာၾကားၿပီး၊ ေကာင္းမႈကုသိုလ္တို႔ကို အမွ်ေပးေဝၾကေလသည္။

သာဓု … သာဓု … သာဓု။

“ကိုယ့္ကိုယ္ကိုသာ ၾကည့္ပါ”တရားေတာ္ ေဆာင္ပုဒ္မ်ား

ကိုယ့္ကိုကိုယ္ၾကည့္၊ အမွားသိ၊ ျမင္မိတတ္ပါေစ။
အမွားျပင္ဆင္၊ အမွန္ထင္၊ လိုအင္ျပည့္ဝေစ။
လိုအင္ျပည့္မွ၊ ခ်မ္းသာရ၊ ဘဝရက်ိဳးနပ္ပါေစ။

အသက္ေတြႀကီးလာၿပီ၊ ေလာဘ ေဒါသ ေမာဟေတြ ႀကီးေနတုန္းပဲလား?
သြားေတြက်ိဳးလာၿပီ၊ မာန္စြယ္ေတြ မက်ိဳးေသးဘူးလား?
အေရေတြတြန္႔လာၿပီ၊ တဏွာအလိုဆႏၵေတြ မတြန္႔ေသးဘူးလား?
အသားေတြေလ်ာ့လာၿပီ၊ မေကာင္းမႈအလုပ္ေတြ မေလ်ာ့ေသးဘူးလား?
ဆံပင္ေတြျဖဴလာၿပီ၊ စိတ္မျဖဴစင္ေသးဘူးလား?
မ်က္စိေတြမႈန္လာၿပီ၊ နိဗၺာန္သြားရာလမ္းေၾကာင္း မႈန္တုန္းပဲလား?

ဓမၼစြမ္းအား

ေအာက္က်ေနာက္က်၊ မျဖစ္ရ၊ ခ်ီမ ဆြဲေဆာင္သည္။
အလိုရွိရာ၊ ျမတ္ခ်မ္းသာ၊ ေကာင္းစြာ ပို႔ေဆာင္သည္။
ခ်မ္းသာလိုဆဲ၊ စိတ္စဥ္ထဲ၊ အၿမဲမကြာ ေဆာင္ထိုက္သည္။

ဧကအၪၨလိကမေထရ္

တစ္ႀကိမ္ဦးခ်၊ ဘုရားကိုးကြယ္၊ ကမ႓ာတစ္သိန္း တြက္ကိန္းေရဖြယ္။
အပါယေဘး လြတ္ကင္းေလတယ္၊ ျမတ္ဘုရား၊ ႀကိဳးစား ရွိခိုးၾကေလကြယ္။

+++++

ဧကအၪၨလိကေတၳရအပဒါန္

၁၈၀-၁၈၁။ ေ႐ႊအဆင္းႏွင့္တူေသာ အဆင္းရွိေတာ္မူေသာ၊ ျမတ္ေသာ လွည္းမႉးသဖြယ္ ျဖစ္၍ လူတို႔ထက္ ျမတ္ေသာ၊ နိဗၺာန္သို႔ ပို႔ေဆာင္တတ္ေသာ၊ မယဥ္ေက်းေသာသူတို႔ကို ယဥ္ေက်းေအာင္ ဆံုးမတတ္ေသာ၊ တာဒိဂုဏ္ႏွင့္ ျပည့္စံုသည္ျဖစ္၍ ျမတ္ေသာအယူ၊ ျမတ္ေသာပညာရွိေတာ္မူေသာ ဝိပႆီျမတ္စြာဘုရားကို အိမ္ေစ်းတို႔၏အၾကား လမ္းခရီး၌ ႂကြသြားေတာ္မူစဥ္ ဖူးျမင္ရေသာေၾကာင့္ ငါသည္ ၾကည္ညိဳ ဝမ္းေျမာက္လ်က္ လက္အုပ္တစ္ႀကိမ္ ခ်ီမိုး ရွိခုိးျခင္းကို ျပဳ၏။

၁၈၂။ ဤဘဒၵကမ႓ာမွ ကိုးဆယ့္တစ္ကမ႓ာအထက္၌ လက္အုပ္ခ်ီမိုး ရွိခိုးခဲ့ေသာအခါမွ စ၍ အပါယ္ေလးပါး လားရသည္ကို မသိစဖူးေပ။ ဤသို႔ျဖစ္ရျခင္းသည္ လက္အုပ္ခ်ီမိုး ရွိခိုးရျခင္း၏ အက်ိဳးေပတည္း။

၁၈၃။ ေလးပါးေသာ ပဋိသမ႓ိဒါတို႔ကိုလည္းေကာင္း၊ ရွစ္ပါးေသာ ဤဝိေမာကၡတို႔ကိုလည္းေကာင္း၊ ေျခာက္ပါးေသာ အဘိညာဥ္တို႔ကိုလည္းေကာင္း မ်က္ေမွာက္ျပဳအပ္ပါကုန္ၿပီ။ ျမတ္စြာဘုရား၏ အဆံုးအမေတာ္ကို လိုက္နာ က်င့္သံုးၿပီးပါၿပီ။

ဤသို႔လွ်င္ အသွ်င္ဧကအၪၨလိကမေထရ္သည္ ဤဂါထာတို႔ကို မိန္႔ဆိုေတာ္မူ၏။

(ေထရာပဒါန္ပါဠိေတာ္ ျမန္မာျပန္၊ ပဌမတြဲ မွ)

+++++

ပဋိသမ႓ိဒါ ေလးပါး

(၁) အတၳပဋိသမ႓ိဒါ = အက်ိဳးကို သိေသာဉာဏ္
(၂) ဓမၼပဋိသမ႓ိဒါ = အေၾကာင္းကို သိေသာဉာဏ္
(၃) နိ႐ုတၱိပဋိသမ႓ိဒါ = သဒၵါကို သိတတ္ေသာဉာဏ္
(၄) ပဋိဘာနပဋိသမ႓ိဒါ = သစၥာ ၄-ပါးကို ထိုးထြင္း၍ သိေသာဉာဏ္

အဘိညာဏ္ ေျခာက္ပါး

အဘိ = ထူးျခားေသာ၊ ျမင့္ျမတ္ေသာ
ဉာဏ = ဉာဏ္

(၁) ဒိဗၺစကၡဳ = နတ္မ်က္စိကဲ့သို႔ သိျမင္ႏိုင္ျခင္း။
(၂) ဒိဗၺေသာတ = နတ္တို႔၏နားကဲ့သို႔ ၾကားႏိုင္ျခင္း။
(၃) ဣဒၶိဝိဓ = အမ်ိဳးမ်ိဳး ဖန္ဆင္းႏိုင္ျခင္း။
(၄) ေစေတာပရိယ = သူတပါး၏ စိတ္အၾကံကို သိႏိုင္ျခင္း။
(၅) ပုေဗၺနိဝါသ = မိမိျဖစ္ခဲ့ဖူးေသာ ဘဝတို႔ကို သိႏိုင္ျခင္း။
(၆) အသဝကၡယ = အာသေဝါတရားေလးပါးတို႔ ကုန္ခန္းျခင္း။

ဝိေမာကၡ ၈-ပါး

(၁) ႐ူပစ်ာန္ႏွင့္ ျပည့္စံုေသာသူသည္ ႐ုပ္တို႔ကို ႐ႈေန၏။
(၂) မိမိသႏၲာန္၌ ႐ုပ္ကို အမွတ္မျပဳမူ၍ ျပင္ပ၌ ႐ုပ္တို႔ကို ႐ႈေန၏။
(၃) တင့္တယ္၏ဟူ၍သာလွ်င္ ႏွလံုးသြင္းေန၏။
(၄) အာကာသာနၪၥညာယတနစ်ာန္သို႔ ေရာက္၍ ေန၏။
(၅) ဝိညာဏၪၥယတနစ်ာန္သို႔ ေရာက္၍ ေန၏။
(၆) အာကိၪၥညာယတနစ်ာန္သို႔ ေရာက္၍ ေန၏။
(၇) ေနဝသညာနာသညာယတနစ်ာန္သို႔ ေရာက္၍ ေန၏။
(၈) နိေရာဓသမာပတ္သို႔ ေရာက္၍ ေန၏။

တာဒိဂုဏ္ေတာ္ ၈-ပါး

ေလာကဓံတရား ရွစ္ပါးတို႔တြင္ အေကာင္းေလးပါးႏွင့္ ေတြ႕၍ ဝမ္းသာအားရမႈ မရွိ။ အဆိုးေလးပါးႏွင့္ ေတြ႕လွ်င္လည္း ဝမ္းနည္း ေၾကကြဲမႈ မရွိ။ ပကတိ တူမွ်ေသာ စိတ္ေတာ္ရွိျခင္း ဂုဏ္။

အာသေဝါတရား ေလးပါး

(၁) ကာမာသဝ = ကာမဂုဏ္၌ ၾကံစည္တတ္ျခင္း။
(၂) ဘဝါသဝ = ဘဝ၌ ေတြေဝျခင္း။
(၃) ဒိ႒ာသဝ = အယူဝါဒ၌ ေတြေဝျခင္း။
(၄) အဝိဇၨာသဝ = မိုက္မဲျခင္း။

ေလာကဓံ ရွစ္ပါး

(၁) လာဘ = လာဘ္မ်ားျခင္း။
(၂) အလာဘ = လာဘ္နည္းျခင္း။
(၃) ယသ = အျခံအရံမ်ားျခင္း။
(၄) အယသ = အျခံအရံနည္းျခင္း။
(၅) နိႏၵာ = ကဲ့ရဲ႕ျခင္း။
(၆) ပသံသာ = ခ်ီးမြမ္းျခင္း။
(၇) သုခ = ခ်မ္းသာျခင္း။
(၈) ဒုကၡ = ဆင္းရဲျခင္း။

+++++
စာကိုး

သဂၤဇာဆရာေတာ္ဘုရားႀကီး၏ ဓမၼပဒနိႆယ ျမန္မာျပန္
ေထရာပဒါန္ပါဠိေတာ္ ျမန္မာျပန္၊ ပဌမတြဲ
ဦးသုခ၏ သုခမွတ္စု