နာဂစ္ေလမုန္တိုင္း အေတြ႕အၾကံဳမ်ားကို သင္ခန္းစာယူၿပီး ေလမုန္တိုင္း သဘာဝအႏၲရာယ္ ၾကိဳတင္ကာကြယ္မႈလုပ္ငန္းမ်ား မည္မွ်အေရးႀကီးသည္ကို သိရွိႏိုင္ပါတယ္။ ၾကိဳတင္ကာကြယ္ေရးလုပ္ငန္းမ်ားကို အနည္းငယ္ တင္ျပလိုပါတယ္။ ေလမုန္တိုင္း ခံႏိုင္တဲ့ အေဆာက္အဦမ်ားကို ေဆာက္လုပ္ေနထိုင္ျခင္းဟာ အေရးႀကီးတဲ့ ကာကြယ္နည္းတခု ျဖစ္ပါတယ္။ ႏွစ္စဥ္လိုလို ေလမုန္တိုင္း အတိုက္ခံေနရတဲ့ ဂ်ေမကာႏိုင္ငံမွာ အေဆာက္အဦမ်ားကို ကြန္ကရစ္မိုး ကြန္ကရစ္ကာမ်ားနဲ႔ ခိုင္ခိုင္မာမာ ေဆာက္ထားတဲ့အတြက္ ပ်က္စီးဆံုး႐ႈံးမႈ အလြန္နည္းတာကို ေတြ႕ရပါတယ္။ ဝါးတိုင္ မဓမတိုင္ ဓနိမိုးနဲ႔ ေဆာက္တဲ့ အေဆာက္အဦမ်ားဟာ (ငလ်င္ဒဏ္ခံေပမယ့္) ေလဒဏ္ကိုေတာ့ မခံႏိုင္ပါ။

သစ္ေတာမ်ားဟာလည္း ေလမုန္တိုင္း ခံတပ္ႀကီးမ်ား ျဖစ္ပါတယ္။ ျမစ္ဝကၽြန္းေပၚ ပင္လယ္ကမ္း႐ိုးတန္းေဒသတေလ်ာက္ဟာ ယခင္က ကနစိုေတာ လမုေတာမ်ားနဲ႔ ဖံုးအုပ္ၿပီး အလြန္သာယာစိုေျပတဲ့ အရပ္ေဒသႀကီး ျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။ ႏွစ္တရာအတြင္းမွာ ကနစိုပင္ လမုပင္မ်ားကို ခုတ္လွဲၿပီး ထင္းဆိုက္ခဲ့ၾကတာေၾကာင့္ သစ္ေတာမ်ား ျပဳန္းတီးကုန္ပါေတာ့တယ္။ သဘာဝပတ္ဝန္းက်င္ ထိန္းသိမ္းေရး႐ႈေထာင့္မွ ၾကည့္ရင္ သစ္ေတာေတြ ျပဳန္းတီးျခင္းေၾကာင့္ မိုးေလဝသ မမွန္မကန္ ျဖစ္လာရပါတယ္။ ဘာသာေရး႐ႈေထာင့္မွ ၾကည့္ရင္လဲ သစ္ပင္မ်ားဟာ ႐ုကၡစိုးနတ္မ်ားရဲ႕ ဘံုဗိမာန္မ်ား ျဖစ္ပါတယ္။ သစ္ပင္မ်ားကို စည္းမရွိ ကမ္းမရွိ ခုတ္လွဲျခင္းဟာ နတ္ေတြရဲ႕ ဘံုဗိမာန္ကို ဖ်က္ဆီးျခင္းျဖစ္လို႔ နတ္မ်ား ေဒါသထြက္ၿပီး ကပ္ေဘးမ်ား ျဖစ္ေအာင္ လုပ္ႏိုင္တယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ ငါးရာ့ငါးဆယ္နိပါတ္တခုမွာ ကၽြန္းတကၽြန္းေပၚ ေနထိုင္ၾကတဲ့ လူေတြဟာ တရားပ်က္လို႔ နတ္မ်ား အမ်က္ထြက္ၿပီး တကၽြန္းလံုးကို ေရလႊမ္းေအာင္ လုပ္ခဲ့တယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။

လမုပင္မ်ား အသံုးဝင္ပံုကိုလည္း သိသင့္ပါတယ္။ လမုပင္ကို “မင္းဂ႐ု” (mangrove) လို႔ အဂၤလိပ္လို ေခၚပါတယ္။ ဤအပင္မ်ားေပါက္လွ်င္ ႏႈန္းေျမမ်ား တိုးပြားလာၿပီး ကမ္းၿပိဳမႈကို ကာကြယ္ေပးပါတယ္။ အပင္ရင္းမွာ ငါး ပုစြန္မ်ား ခိုေအာင္း ဥ,ဥ သားေပါက္ၾကပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ တိုးတက္တဲ့ႏိုင္ငံမ်ားမွာ လမုပင္မ်ားကို ဥပေဒျဖင့္ အထူးထိန္းသိမ္းေစာင့္ေရွာက္ထားၾကပါတယ္။ သဘာဝေဘးရန္မ်ားကို သဘာဝနည္းမ်ားျဖင့္ ကာကြယ္ရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။

သဘာဝေဘးရန္မ်ားကို ဉာဏ္ျဖင့္ ကာကြယ္တတ္ဖို႔လည္း လိုပါတယ္။ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ႏိုင္ငံဟာလည္း ဂ်ေမကာႏိုင္ငံလိုပင္ ေလမုန္တိုင္းဒဏ္ အမ်ားဆံုးခံရတဲ့ ႏိုင္ငံတႏိုင္ငံ ျဖစ္ပါတယ္။ ေလမုန္တိုင္းက်ရင္ အသက္အိုးအိမ္ စည္းစိမ္ အနည္းနဲ႔အမ်ား ပ်က္စီး ဆံုး႐ႈံးၾကပါတယ္။ အထူးအားျဖင့္ စာသင္ေက်ာင္မ်ား ပ်က္စီးၿပီး ကေလးမ်ား စာသင္ပ်က္ၾကရပါတယ္။ ျမစ္ေခ်ာင္းမ်ား အနီးမွာရွိတဲ့ ႐ြာေတြဟာ ဒုကၡ အခံရဆံုးပါ။ စာသင္ေက်ာင္းမ်ား ပ်က္စီးသြားလို႔ ကေလးေတြရဲ႕ ပညာေရး ထိခိုက္လွပါတယ္။ ဤအခ်က္ကို စဥ္းစားမိတဲ့ ေခတ္လူငယ္တဦးဟာ ကေလးမ်ား ပညာေရး မထိခိုက္ႏိုင္တဲ့ နည္းလမ္းကို အေကာင္အထည္ေဖာ္ခဲ့ပါတယ္။ သူ႔ရဲ႕ေဆာင္႐ြက္မႈဟာ လက္ေတြ႕က် အသံုးဝင္ေသာေၾကာင့္ ေလမုန္တိုင္းက်ေသာ္လည္း ကေလးမ်ား စာသင္မပ်က္ေတာ့ပါ။ အဲဒါကေတာ့ ျမစ္ေခ်ာင္းအနီးမွာ ရွိတဲ့ စာသင္ေက်ာင္းမ်ားကို ေဘာေပၚမွာ တည္ေဆာက္ထားျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။ ေဘာႀကီးေပၚမွာ စာသင္ေက်ာင္း လုပ္ထားတာေၾကာင့္ စာသင္ေက်ာင္းမ်ား ေရျမဳတ္တဲ့ အႏၲရာယ္ မရွိေတာ့ပါ။ လိုတဲ့ေနရာကို ေျပာင္းေ႐ႊ႕သြားႏိုင္တာေၾကာင့္ စာသင္လည္း မပ်က္ေတာ့ပါ။ ယခုအခါ ဒီေဘာစာသင္ေက်ာင္းမ်ားေပၚမွာ စာၾကည့္တိုက္မ်ားကိုပါ ဖြင့္ထားပါတယ္။ လွ်ပ္စစ္မီးကို ေနေရာင္ျခည္စြမ္းအင္ကေန ရရွိေအာင္ လုပ္ထားလို႔ ကြန္ပ်ဴတာမ်ားကိုပါ တပ္ဆင္ အသံုးျပဳႏိုင္ၿပီလို႔ သိရပါတယ္။ ဒါဟာ သဘာဝအႏၲရာယ္ကို ဉာဏ္နဲ႔ ကာကြယ္ျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။

ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ေလေဘးက တခါတရံသာ ႏွိပ္စက္တာပါ။ ႏွစ္စဥ္လိုလို ႏွိပ္စက္ေနတဲ့ ေဘးက ေႏြရာသီ မီးေဘး ျဖစ္ပါတယ္။ မီးေဘးေၾကာင့္ အိုးအိမ္ေပါင္းမ်ားစြာ ပ်က္စီးဆံုး႐ႈံးရပါတယ္။ တိုင္းျပည္ရဲ႕တိုးတက္မႈကို မ်ားစြာ ထိခိုက္ေနတာ အမွန္ပါ။ ဒါေၾကာင့္ မီးေဘးၾကိဳတင္ကာကြယ္နည္းမ်ားကိုလည္း အထူးစဥ္းစားသင့္ပါတယ္။

မီးေဘး ၾကိဳတင္ကာကြယ္ႏိုင္ရန္ ႏိုင္ငံေတာ္အစိုးရမွ ဥပေဒျဖင့္ အိမ္မ်ားကို စနစ္တက် ေဆာက္လုပ္ေစရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဓနိမိုး၊ သက္ကယ္မိုး၊ ဝါးကပ္မိုး၊ ဖက္မိုး အိမ္မ်ားဟာ မီးေလာင္စာအမိုးမ်ား ျဖစ္လို႔ မီးေလာင္ရင္ ရပ္ကြက္တခုလံုး၊ တ႐ြာလံုး မီးအဝါးခံရပါေတာ့တယ္။ အဲဒီေလာင္စာအမိုးေတြကို သြပ္မိုး၊ အုတ္ႂကြပ္မိုး၊ ကြန္ကရစ္မိုးမ်ားနဲ႔ အစားထိုး ေဆာက္လုပ္ေစရပါမယ္။ အိႏၵိယႏိုင္ငံ၊ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ႏိုင္ငံမ်ားမွာ အုတ္ႂကြပ္မိုးအိမ္ေတြသာ မ်ားလို႔ မီးေလာင္တဲ့အခါမွာ အိမ္အနည္းငယ္ေလာက္သာ မီးေလာင္ခံရပါတယ္။ အုတ္ႂကြပ္မိုးဟာ ေနအပူဒဏ္ကိုလည္း သက္သာေစပါတယ္။ မီးလည္း ခ်က္ခ်င္း မေလာင္ႏိုင္ပါ။ ျမန္မာႏိုင္ငံလို အပူပိုင္းေဒသႏိုင္ငံမ်ားနဲ႔ အထူးသင့္ေလ်ာ္တဲ့ အမိုးျဖစ္ပါတယ္။ ထို႔ျပင္ ျပည္တြင္းမွာ ထုတ္လုပ္ႏိုင္တဲ့ အမိုးျဖစ္တာေၾကာင့္ အုပ္ႂကြပ္စက္႐ုံမ်ားကို အစိုးရနဲ႔ ပုဂၢလိကပိုင္ စက္႐ုံမ်ား ဖြင့္လွစ္ကာ ထုတ္လုပ္ႏိုင္ပါတယ္။ ျပည္သူလူထုေတြလည္း အလုပ္ရႏိုင္ပါတယ္။ အစိုးရအေနျဖင့္လည္း အမိုးနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး ႏိုင္ငံျခားေငြသံုးစြဲကာ ျပည္ပမွ ဝယ္ယူသြင္းစရာ မလိုေတာ့ပါ။

ေနာက္သဘာဝေဘးရန္တခုကေတာ့ ငလ်င္ေဘး ျဖစ္ပါတယ္။ တ႐ုတ္ျပည္မွာ လႈပ္ခဲ့တဲ့ ငလ်င္ေဘးေၾကာင့္ လူေတြ သိန္းနဲ႔ခ်ီ ေသခဲ့ပါတယ္။ တိုက္ေတြၿပိဳၿပီး တိုက္ပိလို႔ ေသရတဲ့သူေတြလည္း မ်ားလွပါတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံေတာအရပ္က ဝါးအိမ္၊ သစ္သားအိမ္မ်ားကေတာ့ ငလ်င္ဒဏ္ခံတဲ့ အိမ္ေတြ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ တိုက္အိမ္ေတြကေတာ့ စိတ္မခ်ရပါ။ ဒါေၾကာင့္ တိုက္အိမ္မ်ားကို ေဆာက္ရင္ အခိုင္အမာ ေဆာက္မွသာ စိတ္ခ်ရပါမယ္။ “အသက္ကို ဉာဏ္ေစာင့္”ဆိုတဲ့ စကားအတိုင္း အရာရာမွာ ဉာဏ္ကို ေစစားၿပီး လုပ္ကိုင္ ေနထိုင္သြားၾကရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ကံကုိ ပံုခ်ၿပီး ျဖစ္သလို ေနထိုင္ရင္ေတာ့ ဒုကၡေတြ႕မွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ကံ ဉာဏ္ ဝိရိယ တရားသံုးပါးကို လက္ကိုင္ထား က်င့္သံုးၿပီး ေနထိုင္သြားမွသာ ဘဝခ်မ္းသာကို ခံစားႏိုင္ၾကပါမယ္။

ဇူလိုင္ ၂၀၊ ၂၀၀၈