ဝိနည္းပညတ္ေတာ္အရ ရဟန္းေတာ္မ်ားသည္ သီတင္းကၽြတ္လျပည့္ေန႔တြင္ သိမ္ထဲ၌ စုေဝး၍ ပဝါရဏာျပဳၾကရပါသည္။
‘ပဝါရဏာ’ဟူသည္ ရဟန္းအသီးသီး သံဃာအား အျပစ္မ်ားရွိလွ်င္ ေျပာၾကားရန္ ဖိတ္ၾကားျခင္း ျဖစ္၏။
ဝါေတာ္အႀကီးဆံုး မေထရ္ႀကီးမွ စ၍ ဝါအငယ္ဆံုး ရဟန္းအထိ တပါးစီ ဖိတ္ၾကား ေလွ်ာက္ထားၾကရေလသည္။
“တပည့္ေတာ္ .. သံဃာကို ဖိတ္ၾကားပါသည္။ ျမင္ျခင္းျဖင့္လည္းေကာင္း၊ ၾကားျခင္းျဖင့္လည္းေကာင္း၊ ယံုမွားျခင္းျဖင့္လည္းေကာင္း တပည့္ေတာ္ကို အရွင္ျမတ္တို႔ ေျပာၾကားေတာ္မူၾကပါ။ အျပစ္ေတြ႕ျမင္ပါက တပည့္ေတာ္ ျပဳျပင္ပါမည္”ဟု ဖိတ္ၾကားျခင္း ျဖစ္၏။

ေက်ာင္းအသီးသီးမွ သံဃာေတာ္မ်ား တေက်ာင္းတည္းမွာ စုေပါင္း၍ သိမ္ထဲ၌ ပဝါရဏာျပဳျခင္းကို သံဃပဝါရဏာျပဳသည္ ဟု ေခၚပါသည္။

နယူးေယာက္၊ နယူးဂ်ာစီ၊ ေမရီလင္းျပည္နယ္ ေက်ာင္းမ်ားမွ သံဃာေတာ္မ်ားသည္ ေရွးအခါက မိမိတို႔ေက်ာင္းမ်ားမွာသာ ပဝါရဏာျပဳၾကေသာ္လည္း ၁၉၉၇-ခုႏွစ္မွ စ၍ တေက်ာင္းတည္း၌ စုေဝး၍ သံဃပဝါရဏာျပဳၾကေလသည္။
၁၃၅၉-ခုႏွစ္ သီတင္းကၽြတ္လျပည့္ေန႔၌ နယူးေယာက္ျမိဳ႕ ေလာကခ်မ္းသာဘုရားေက်ာင္းတြင္ ပထမဆံုးအႀကိမ္ သံဃပဝါရဏာပြဲေတာ္ကို က်င္းပႏိုင္ခဲ့ပါသည္။ ေဘာ္လ္တီမိုး ေကလာသဝိဟာရေက်ာင္း၊ ဝါရွင္တန္ မဂၤလာရာမေက်ာင္း၊ နယူးဂ်ာစီ မဟာစည္ရိပ္သာေက်ာင္း၊ နယူးေယာက္ ေလာကခ်မ္းသာဘုရားေက်ာင္းမ်ားမွ သံဃာေတာ္မ်ား စုေဝး၍ သံဃပဝါရဏာျပဳခဲ့ၾကပါသည္။

၁၃၆၀-ခုႏွစ္ သီတင္းကၽြတ္လျပည့္ေန႔၌ ေဘာ္လ္တီမိုး ေကလာသဝိဟာရေက်ာင္း၌ ဒုတိယအႀကိမ္ သံဃပဝါရဏာျပဳပြဲ က်င္းပခဲ့၍ ၁၃၆၁-ခုႏွစ္ သီတင္းကၽြတ္လျပည့္ သံဃပဝါရဏာပြဲကို ဝါရွင္တန္ မဂၤလာရာမေက်ာင္း၌ တတိယအႀကိမ္ေျမာက္အျဖစ္ က်င္းပပါသည္။

ဤသို႔ သံဃာေတာ္မ်ား တႏွစ္တႀကိမ္ ေက်ာင္းအလွည့္က်အားျဖင့္ သံဃပဝါရဏာပြဲ ျပဳလုပ္သြားျခင္းေၾကာင့္ သံဃာအခ်င္းခ်င္း ေတြ႕ဆံုခြင့္ ရၾကပါသည္။ သံဃာညီၫြတ္မႈကိုလည္း ျဖစ္ေစပါသည္။ ျမတ္စြာဘုရား၏ ဝိနည္းပညတ္ေတာ္ကို ေလးစားလိုက္နာျခင္းလည္း ျဖစ္ပါသည္။
ဒကာ ဒကာမမ်ားဘက္မွလည္း ေက်ာင္းတိုက္အသီးသီးမွ သံဃာေတာ္မ်ားအား ဖူးေျမာ္ရ တရားနာရ သံဃာ့ဒါနဆြမ္းဆက္ကပ္လႉဒါန္းရျခင္း ဟူေသာ ေကာင္းမႈကုသိုလ္မ်ားကို ျပဳလုပ္ ဆည္းပူးခြင့္ ရၾကပါသည္။

ျမတ္စြာဘုရားသည္ ဝဂၢဳမုဒါျမစ္ကမ္းပါး၌ ေနထိုင္ ဝါဆို ဝါကပ္ၾကသည့္ ဝဂၢဳမုဒါရဟန္းမ်ားကို အေၾကာင္းျပဳ၍ ရဟန္းမ်ား သီတင္းကၽြတ္လျပည့္ေန႔၌ ပဝါရဏာျပဳရန္ ပညတ္ေတာ္မူခဲ့ျခင္း ျဖစ္ပါသည္။

ထိုရဟန္းမ်ားသည္ ဝဂၢဳမုဒါျမစ္ကမ္းပါးအနီး၌ ဝါဆိုၾကစဥ္ ဝါတြင္းသံုးလ၌ တပါးႏွင့္တပါး ကိစၥတစံုတရာရွိပါက ကိုယ္အမူအရာႏွင့္သာ သိေစၿပီး စကားမေျပာ ႏႈတ္မႁမြက္ဘဲေနလွ်င္ ခ်မ္းခ်မ္းသာသာ ေနၾကရလိမ့္မည္ဟု တိုင္ပင္ကာ စကားမေျပာၾကဘဲ ေနခဲ့ၾကေလသည္။
သီတင္းဝါလကၽြတ္ေသာအခါ ျမတ္စြာဘုရားထံ သြားေရာက္ ကန္ေတာ့ၾက၍ ဘုရားရွင္သည္ “ရဟန္းမ်ားတို႔၊ ဝါတြင္းမွာ ခ်မ္းခ်မ္းသာသာ ေနထိုင္ခဲ့ၾကရရဲ႕လား၊ ဆြမ္းေဘာဇဥ္ မွ်မွ်တတ ရရွိၾကရဲ႕လား”ဟု ေမးေတာ္မူ၏။
ထိုအခါ ရဟန္းမ်ားက “တပည့္ေတာ္မ်ား ခ်မ္းခ်မ္းသာသာ ေနခဲ့ၾကရပါသည္။ ဆြမ္းေဘာဇဥ္လည္း ျပည့္စံုၾကပါသည္။ တပါးႏွင့္တပါး ကိစၥရွိလွ်င္ ကိုယ္အမူအရာႏွင့္သာ သိေစ၍ စကားမေျပာဘဲ ေနထိုင္ရန္ ကတိကဝတ္ထား၍ ေနခဲ့ၾကပါသည္” ဟု ေလွ်ာက္ထားရာ ဘုရားရွင္ကိုယ္ေတာ္ျမတ္သည္ ဤသို႔ ေနထိုင္ျခင္းကို မႏွစ္ျမိဳ႕ေတာ္မူ၍ သင္တို႔သည္ ဝက္တို႔ကဲ့သို႔ စကားမေျပာၾကဘဲ ေနထိုင္ခဲ့ၾကသည္။ ဤကဲ့သို႔ တပါးႏွင့္တပါး စကားမေျပာဘဲ မေနထိုင္အပ္။ ဝါကၽြတ္ကာလ သီတင္းကၽြတ္လျပည့္ေန႔၌ တပါးႏွင့္တပါး အျပစ္ရွိက ေျပာၾကားႏိုင္ရန္ ဖိတ္ၾကားထားၾကရမည္ ဟု အမိန္႔ေတာ္ ပညတ္ ခ်မွတ္ေတာ္မူေလသည္။

ဤသို႔ တပါးႏွင့္တပါး အျပစ္ရွိက ေျပာၾကားရန္ ဖိတ္ၾကားျခင္းသည္ သံဃာညီၫြတ္မႈကို ျဖစ္ေစႏိုင္ေပသည္။
သံဃာေတာ္မ်ား ညီၫြတ္မွသာလွ်င္ ခ်မ္းသာစြာ ေနထိုင္ႏိုင္ေပသည္။
ထို႔ေၾကာင့္ “သုေခါ သံဃႆ သာမဂၢီ – ညီၫြတ္သည့္ သံဃာသည္ ခ်မ္းသာ၏” ဟု ဘုရား ေဟာေတာ္မူ၏။
သံဃာညီၫြတ္လွ်င္ တရားဓမၼကိုလည္း ေကာင္းစြာ အားထုတ္ႏိုင္၏။
ညီၫြတ္သည့္ သံဃာမ်ားကို ဖူးျမင္ၾကရသူ လူအေပါင္းလည္း စိတ္ခ်မ္းသာၾကေလသည္။
ပဝါရဏာျပဳျခင္းသည္ သာသနာေတာ္ႀကီးပြားေၾကာင္း အက်င့္ေကာင္း အက်င့္ျမတ္ ျဖစ္၏။

တပါးႏွင့္တပါး အျပစ္ရွိသည္ကို မေျပာရဲ မဆိုရဲ ျဖစ္ေနပါက မည္သို႔မွ် သံဃာ့ညီၫြတ္ေရးကို တည္ေဆာက္ႏိုင္မည္ မဟုတ္ေပ။
တပါးႏွင့္တပါး စကားမေျပာႏိုင္ျခင္းသည္ စင္စစ္အားျဖင့္ မိမိတို႔သႏၲာန္၌ ကိန္းဝပ္ေနသည့္ ငါတည္းဟူေသာ မာန္မာနစိတ္၊ ရန္လို တိုက္ခိုက္လိုသည့္ ေဒါသစိတ္ ဣႆာမေစၧရစိတ္မ်ား ျပင္းထန္ေနေသာေၾကာင့္သာ ျဖစ္ေလသည္။
ဤစိ္တ္ၾကမ္းမ်ားေၾကာင့္ မိမိလည္း စိတ္မခ်မ္းသာႏိုင္ပါ။ မိမိပတ္ဝန္းက်င္ သံဃာကိုလည္း ဆင္းရဲေစပါသည္။
သို႔မဟုတ္ဘဲ ပဝါရဏာပညတ္ေတာ္ကို ေလးေလးစားစား က်င့္သံုး၍ တပါးႏွင့္တပါး ေမတၱာတရားထားကာ ေျပာဆိုဆက္ဆံ ေနထိုင္သြားၾကပါလွ်င္ ယင္းမေကာင္းစိတ္မ်ား ကင္းကြာၿပီး ခ်မ္းသာစြာ ေနၾကရမည္အမွန္ ျဖစ္ေလသည္။

ဤေနရာ၌ ပဝါရဏာပညတ္ေတာ္ကို အၿမဲထာဝရ က်င့္သံုးေနထိုင္ခဲ့သည့္ ဗုဒၶ၏သားေတာ္ ရွင္ရာဟုလာကို အတုယူသင့္ေပသည္။
ရွင္ရာဟုလာသည္ အလြန္ပင္ စိတ္ထားႏူးညံ့၏။ မိမိ၏အျပစ္မ်ားကို ေျပာၾကားဆံုးမမည့္ ပုဂၢိဳလ္မ်ားကို အၿမဲ ဖိတ္ေခၚလ်က္ ေန၏။
လက္ခုပ္ထဲမွာ သဲမ်ားကို ထည့္၍ “ငါ့အား ေျပာဆို ဆံုးမမည့္သူမ်ား ဤသဲႏွင့္အမွ် ရွိပါမူ ေကာင္းေလစြ” ဟု ေတာင့္တေလ့ ရွိပါသတဲ့။

ဤသို႔ ေျပာဆို ဆံုးမလြယ္ျခင္းသည္ သာသနာေတာ္၌ “သုဗၺစ” ဟူေသာ ဂုဏ္တရပ္ ျဖစ္၍ ဘုရားရွင္ အလြန္ ခ်ီးမြမ္းေတာ္မူ၏။

ဓမၼပဒ အရွင္ရာဓဝတၳဳ၌လည္း ဘုရားရွင္သည္ “မိမိအား အျပစ္ျပ၍ ဆိုဆံုးမသူကို ေျမႀကီးထဲမွာ ျမဳပ္ထားသည့္ ေ႐ႊအုိးကို ၫႊန္ျပေပးသူကဲ့သို႔ပင္ ဝမ္းသာစြာ လိုက္နာရမည္။ ထိုပညာရွိအား ဆည္းကပ္ျခင္းျဖင့္ မိမိမွာ ဆုတ္ယုတ္မႈ မရွိႏိုင္။ ႀကီးပြားျခင္းသာ ျဖစ္သည္” ဟု ေဟာေတာ္မူ၏။
အရွင္ရာဓမေထရ္သည္ လူ႕ဘဝ၌ သံဃာေတာ္မ်ားအား ၾကိဳးႏြံစြာ ျပဳစုလုပ္ေကၽြးေနထိုင္ခဲ့၏။ ရဟန္းဝတ္ခြင့္ရေသာအခါမွာလည္း မိမိဆရာသမားႏွင့္ သီတင္းသံုးေဖာ္ သံဃာေတာ္မ်ား၏ စကားကို ေကာင္းစြာ ေလးစားလိုက္နာ က်င့္ၾကံေနထိုင္ခဲ့သည့္ ‘သုဗၺစ’ ပုဂၢိဳလ္ျဖစ္ေသာေၾကာင့္ ေနာက္ဆံုး ရဟႏၲာပုဂၢိဳလ္ ျဖစ္ခဲ့ေလ၏။

သာသနာေတာ္၌ မဂ္ဖိုလ္ နိဗၺာန္ဟူေသာ ေကာင္းက်ိဳးခ်မ္းသာႀကီးကို သုဗၺစပုဂၢိဳလ္ ဆုိဆံုးမလြယ္သူမ်ားသာ ရရွိ ေရာက္ရွိႏိုင္ၾကေပသည္။

ပဝါရဏာျပဳျခင္း၏ အဓိက ရည္႐ြယ္ခ်က္မွာ တဦးႏွင့္တဦး ေျပာႏိုင္ဆိုႏိုင္ေအာင္ ဖိတ္ၾကားျခင္းျဖစ္ရာ ေက်ာင္းအသင္းအဖြဲ႔အစည္းမ်ား၌လည္း သံဃာေတာ္မ်ားႏွင့္ အက်ိဳးေတာ္ေဆာင္မ်ား၊ အက်ိဳးေတာ္ေဆာင္အခ်င္းခ်င္း တဦးႏွင့္တဦး ေျပာႏိုင္ဆိုႏိုင္ေအာင္ ဖိတ္ၾကားထားသင့္ေပသည္။
သို႔မွသာ သာသနာေရးကိစၥ လူမႈေရးကိစၥမ်ားကို တိုင္တိုင္ပင္ပင္ ျပဳလုပ္ ေဆာင္႐ြက္ႏိုင္ၾကေပမည္။

ပဝါရဏာစိတ္ထား စိတ္ဓာတ္အျပည့္ျဖင့္ သာသနာျပဳၾကပါစို႔ဟု တိုက္တြန္းလိုက္ရပါသတည္း။

(ေလာကခ်မ္းသာ၊ အတြဲ-၉ အမွတ္-၄၊ ၁၉၉၉-ခုႏွစ္ ေအာက္တိုဘာ/ႏိုဝင္ဘာ မွ)